fonto:
laNederlanda ĵurnaloVolkskrant
http://www.volkskrant.nl/opinie/conservatieve-regering-in-polen-verdient-een-kans~a4220438/
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
La konservativa registaro en Pollando meritas Åancon
La nuna registaro en Pollando estas elektita de homoj kiuj deziras finon al la korupteco de la antaÅa registaro.
Volkskrant 7 januaro 2016
Fare de Agnieszka Kolakowska
Intertempe, verÅajne ĉiu jam aÅdis la novaĵon: en Pollando faÅisma diktaturo estas nun reganta. Proksimume kiel en Hungario, sed tamen pli grava. LaÅÅajne demokratiaj elektoj okazis kiuj kondukis al registaro kun absoluta plimulto; la nuna prezidento, ankaÅ de la PiS (Partio por Juro kaj Justeco)[i] ĉeestis tie jam pli longe. La PiS havas la plimulton en kaj la senato kaj la parlamento. LaÅ la opozicio kaj la monda gazetaro tio estas nur vualo. Oni faris puĉon. La nova registaro estas fakte diktaturo.
La monda gazetaro raportas kion la korespondantoj cirkuligas, kaj tiuj siavice akiras la novaĵojn de la homoj kiuj nun perdis sian potencon – ĉar pri tio temas ĉiu agitado. Tio estas la maldekstremaj elitoj – la Pola babilada klaso – kiuj ligis sin al la partio PO (Civitana Platformo)[ii] kaj krias "faÅismo!" tuj kiam iu diras ion kio devias de ilia opinio, kaj ĉe ĉio kio devias de kio estas politike korekta, sed ĉefe se io minacas ilian monopolon aÅ tion kio devas esti rigardata kiel klarpensa opinio.
Por ili, "konservativa" aÅ "dekstra" signifas aÅtomate "ekstreme dekstra", kaj ili estas arogintaj al si la rajton decidi kia lando Pollando devus esti (tio ne signifas ke la PO estas ekonomie maldekstra, ne pli ol ke la PiS estas ekonomie dekstra; jen iomete erarigaj etikedoj). Eble ili pensis ke sia hegemonio daÅrus eterne; ĉiuokaze ili neniam atentis la dezirojn de ordinaraj elektantoj, por kiuj ili nur havas malestimon, ĉar tiuj estus stultegaj kaj nesciaj.
Nun tamen ili perdis la politikan strangoladon de la amaskomunikiloj kaj publikaj institucioj, kiun ili havis dum la pasintaj ok jaroj, kaj ili nun ploras pro kolero. Estas signifa ke ili jam subite komencis tiun ploradon – tuj kiam ili perdis la elektojn. Tio montras, ke iliaj plendoj havas nenion komunan kun kio vere okazas: ili ja ĉiam estus trovinta kialon. Tial ni aÅdis hororajn mesaÄojn pri faÅisma registaro kaj la fino de la demokratio, kaj alvokojn al surstrata ribelo por forpeli la faÅistojn. Demokratio, civilaj liberecoj, libereco de la gazetaro, la sendependeco de la jurisdikcio – ĉio estus en danÄero. La EÅropa Komisiono estas persvadita prijuÄi la situacion venontsemajne.
Estas ne elpensaĵo, jeno. Se ie konservativa registaro akiras la potencon – ekzemple en Britio – la maldekstrema babilada klaso eble krias fojfoje "faÅismo", kiel kiam Margaret Thatcher estis ĉefministro, sed ili ne iras surstrate por vive priskribi elektadojn kiel puĉon, kaj ili ankaÅ ne uzas sian influon eksterlande por tie konduki amaskomunikilan kampanjon. AnkaÅ, ili ne provas per eksterlanda helpo renversi la registaron, kaj se ili farus tion, neniu prenus ilin serioze. Eksterlandaj registaroj ne esprimus zorgojn kaj la EÅropa Komisiono ne engaÄiÄus ĉe tio.
Mi verkas ĉi tiun tekston ne ĉar mi estas adepto de la nuna registaro. Mi malkonsentas pri multo de Äia politiko, sed la registaro nu devas ekhavi la Åancon – same kiel demokratie elektitaj registaroj en aliaj landoj – por efektivigi la planitajn reformojn. Ili provas post forviÅo de l’ antaÅaĵoj komenciÄi, kaj restarigi la ekvilibron. Kaj ĉu vi nun jes aÅ ne konsentas pri la maniero laÅ kiu ili faras tion, ili faras nenion pli ol kio la pasinta registaro faris kiam Äi prenis la potencon antaÅ ok jaroj; eĉ multe malpli.
La pasinta registaro estis precipe konata pro la spektakla korupteco. Dum la antaÅaj ok jaroj ili majstris la amaskomunikilojn, la tribunalojn kaj la artojn. Kiam ili akiris la potencon, adeptoj de la opozicio estis en la amaskomunikiloj maldungataj kaj anstataÅataj de homoj kiuj aliÄis al la partilinio. La sama okazis pri la Konstitucia Tribunalo, kie kontraŠĉiuj reguloj kvin juÄistoj estis nomumataj: la PO konsciis ke Äi malgajnus la elektojn, kaj volis ankoraÅ rapide enoficigi kelkajn proprajn homojn. Kaj tion klopodas la hodiaÅa registaro nun aliri. Nek la eksterlanda gazetaro, nek la EÅropa Komisiono tiutempe ekscitiÄis pri tio.
Ke homoj, sen eĉ ekrigardo al la faktoj, havas firman kredon al la propagando de la furiozaj Polaj elitoj, kaj al absurdaj kulpigoj pri faÅismo, naziismo kaj tiel plu, estas profunde senkuraÄiga kaj Åoka. Tiuj kiuj per siaj voĉdonoj elektis la nunan registaron – kaj tiuj estas la imponega plimulto de la loÄantaro – volas finon al nepotismo kaj korupteco
Ili volas travideblecon, veron kaj la certigon ke ilia lando restas suverena. La sola kio okazis, estas ke la tajdo finfine ÅanÄiÄis.
Agnieszka Kolakowska estas ĵurnalisto kaj tradukisto, kaj loÄas en Parizo.
[i] PiS (Prawo i Sprawiedliwość) = dekstra-flanka politika partio en Pollando, fondita en 2001.
[ii] PO (Platforma Obywatelska) = Pola centra-dekstra politika partio, ankaÅ fondita en 2001.