fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2015/februari/14/oorlog-oekraine-plaatst-heel-europa-voor-nieuwe-ge-1466021
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Milito en Ukrainio metas tutan EÅropon antaÅ novaj danÄeroj
NRC 14 februaro 2015
Redaktora kolumno
Kiel ajn progresas nun rilate al la milito en Ukrainio, la Rusa enmiksiÄo en la najbara lando venenis Äisfunde la politikajn interrilatojn sur la EÅropa kontinento. Kiel energi-liveranto Rusio ankoraŠĉiam estas grava komerca partnero de multaj EÅropaj landoj. Sed reciproka konfido restas ekde la pasinta jaro nur malmulte.
Rusio post kaÅa militista interveno unue aneksis strategie gravan parton de Ukrainio, Krimeon, kaj poste metis alian parton, la regionon Donbas, en sangan internan militon. Tio ne povas resti sen sekvoj por la maniero per kiu aliaj EÅropaj landoj pripensas sian defendon, la sekurecon en EÅropo kaj sian interrilaton kun la grandega Rusio.
Neniu plu povas apogi sin sur la supozo, ke konfliktoj en EÅropo estas ja ĉiam solveblaj per politikaj kaj diplomatiaj rimedoj. EvidentiÄas en la 21-a jarcento ankaÅ en ĉi tiu parto de la mondo, ke militista potenco ankoraÅ daÅre povas eldevigi kie precize estu la landlimoj, kaj kiom la suvereneco de lando en la praktiko valoras. Jen realeco pri kiu neniu povas plu fermi la okulojn. Senintence, prezidento Putin tiel donis al NATO enorman impulson por pliakrigi la kolektivan defendon de ties membroÅtatoj.
La 12-an de januaro la prezidentoj PoroÅenko, Putin kaj Hollande kune kun kanceliero Merkel subskribis interkonsenton kiu, kondiĉe ke plenumita, plian eskaladon de la konflikto dume deturnas. En la nunaj cirkonstancoj tio jam estas iom da progreso. Precipe Merkel meritas laÅdon pri Åiaj klopodoj atingi tiun rezulton.
Sed la interkonsento ankaÅ kunportas riskojn – kaj ne nur la riskon de ne-plenumado. En Minsk, la kvar registarestroj prenis la situacion sur la batalkampo kiel deirpunkton por la militpaÅzo. Tiel ili, pro neceso, la Rusan intervenon rekompencis, kaj la rompadon de antaÅa militpaÅzo – fare de Rusemaj ribeluloj – kvazaÅ legaligis.
Por la cetera EÅropo estas ekstre malbonsigne, ke prezidento Putin pasintjare diris ke ankaÅ en aliaj landoj li kuros helpe al Rusaj aÅ Ruslingvaj minoritatoj, se tiuj sentas sin malfavorataj. Precipe por la Baltaj landoj tio estas serioza minaco. La dudeka jarcento montris kiel danÄere estas, ke landoj uzas etnajn ligojn kiel argumenton por pravigi militajn intervenojn.
Rusio sukcesis serioze malstabiligi Ukrainion, kaj majstri la situacion en parto de la lando. Ukrainio en antaÅvidebla tempo ne povos aliÄi al la EU, kaj absolute ne al NATO. Sed tial la tuta operacio ankoraÅ ne estas sukceso por Putin. Nun kiam li malamikigis la registaron en Kiev tiel kontraÅ si, lia EÅrazia Unio devos funkcii sen Ukrainio, kvankam tiu lando estis devinta agi kiel la plej grava membroÅtato post Rusio. Kaj verÅajne pli malutila ol la ekonomiaj sankcioj estas, ke Rusio fremdigis al si sian plej gravan komerc-partneron kaj la centran povon en EÅropo, Germanion. Putin metis sian landon sur riskan kurson.
La Okcidento intertempe estas trovinta Germanion kiel evidentan gvidanton por alfronti ĉi tiun EÅropan krizon. Usono apogas tiun Germanan gvidadon politike, kaj restas en la fono kiel nemalhavebla aliancano. Sed por teni la trans-Atlantikan ligon sana, la EÅropaj landoj ne nur prenu pli da politika, sed ankaÅ pli da militista respondeco por la propra sekureco – inkluzive la kostojn kiuj apartenas al tio.