fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2014/december/31/het-jaar-waarin-europa-weer-een-instabiel-contine-1453837
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
La jaro en kiu EÅropo denove iÄis nestabila kontinento
Rusio kontraÅ la Okcidento – la Ukrain-krizo disvolviÄis al Orient-Okcident-konfrontado, la plej grava dum jardekoj.
NRC 31 decembro 2014
FrontpaÄ-artikolo
fare de Juurd Eijsvoogel
Kiom draste la situacio en EÅropo ĉi tiun jaron ÅanÄiÄis, tio nur malrapide iÄas tutplene klara. La rompo kun Rusio markis la finitan jaron 2014 – kaj havos ankoraÅ dum jaroj konsekvencojn por la strategiaj kalkuloj sur la kontinento. La Ukrain-krizo ne nur iÄis EÅropa krizo, sed ankaÅ la plej serioza Orient-Okcident-alfronto dum jardekoj. NATO (Nord-Atlantika Traktat-Organizo) staras ree fronte al Rusio.
Kiam la 17-an de julio flugo MH17 super orienta Ukrainio estis paffaligita, la krizo jam estis tre plialtiÄinta. La katastrofo kaÅzis draman pliakriÄon de la konflikto. La enorma Åoko estus povinta esti ekkaptita por Äuste provi kvietigi la krizon. Tio ne okazis.
Ĉiuj 298 homoj en la aviadilo pereis, el kiuj 196 estis Nederlandanoj. Moskvo estus povinta montri sian solidarecon kun la forte frapita Nederlando, ekzemple pere de penado por tuja militpaÅzo surloke. Tio estus helpinta la postsav-laboraĵojn, kaj estus estinta baza homa gesto. Per tio Rusio estus povinta montri sian bonan volon, post ĉio, kio estis okazinta en la antaÅaj monatoj – ekde la aneksado de Krimeo Äis la perforta malstabiligo de la oriento de Ukrainio.
MalgraÅ ke Nederlando kaj Rusio havas densajn ekonomiajn kaj financajn rilatojn, la registaro de prezidento Putin en tiu horo de mizero lasis Nederlandon al Äia sorto – pro kio daÅris semajnojn antaÅ ol la materiaj restaĵoj de la MH17-viktimoj estis postsavitaj.
Kiel kaj fare de kiu la aviadilo estas paffaligita, tio Äis nun ankoraÅ ne estas konstatita kun certeco, sed simple la sintenado de Rusio tuj post la katastrofo profunde Åokis Nederlandon kaj kelkajn aliajn landojn, inter kiuj Germanion, EÅropan landan kun granda potenco.
Kiel ajn ĉi ĉio estis Äena, pli fundamenta por la fremdiÄo inter Rusio kaj la Okcidento, inkluzive de Usono, estis io alia: aneksinte Krimeon kaj milite enmiksiÄinte en Ukrainio, Rusio malobservis traktatojn kaj interkonsentojn kiuj dum jardekoj estis garantiintaj la sekurecon kaj stabilecon sur la EÅropa kontinento.
Tiaj interkonsentoj pri la respektado de ĉies landlimoj, kiom ili ankoraÅ valoris nun? Kie povus ĉi tiu scenaro ree ripeti sin? Tiuj zorgoj iÄis plie akraj ĉar Putin ripete emfazis, ke li ĉie venos helpi Rusajn minoritatojn kiuj sentas sin minacitaj.
En reago, la NATO estas iÄanta tute alia organizo ol Äi estis dum la ĵus pasintaj jardekoj. Post periodo en kiu ĉefe misioj ekster la propra teritorio estis faritaj, nun denove defendo de la propraj membro-Åtatoj havas prioritaton, Äuste kiel en la jaroj de la Malvarma Milito.
Tio donas tute malsaman signifon al la NATO-membreco: Äi ne plu signifas laÅprefere partopreni al milito en malproksima lando, sed devigite malcedi por la teritorio de aliancanoj, kiel postulas la NATO-ĉarto. AnstataÅ dubi pri partopreno en misio al Afganio, se necese tuj ekagi aÅ eĉ morti por Rigo aÅ Talino. Ke atako kontraÅ unu membroÅtato estas konsiderata kiel atako kontraŠĉiuj membroÅtatoj, tio ja estas la esenco de NATO.
Fortimigo tiel denove iÄis decida elemento ĉe preventado de milito. Kredinda fortimigo ne eblas sen solida militpotenco – antaÅvideble la Ukrain-krizo finigos la multjarajn malaltiÄojn de EÅropaj defendo-buÄetoj. Fortimigo komenciÄas ankaÅ sur la Rusa flanko: aliÄo de Ukrainio al NATO estas ne akceptebla, avertas Moskvo. AntaÅaj NATO-plivastigoj estus jam sufiĉe humiligintaj Rusion.
Intertempe, Germanio en ĉi tiu krizo liberigis sin de sia malemo ludi gvidantan rolon en EÅropo. Kiel la plej grava kontraÅulo de Putin senmaskigis sin Angela Merkel, kiu tenis la EÅropan Union en kuneco ĉe la starigo de sankcioj. Samtempe Åi daÅrigas la serĉadon al politika elturnaĵo el la maldolĉa alfronto. Ĉar Germanio estas profunde konvinkita, ke la granda Rusio situas kie Äi situas, sur la EÅropa kontinento, kaj ke Rusio kaj la resto de EÅropo bezonas sin reciproke kaj devas trovi manieron kunvivi unu kun la alia.
La tempo ne povas retroiri, la okazaĵoj de 2014 kreis novan realaĵon. Tiel estis en Ukrainio jam delonge malsamaj opinioj pri la dezirindeco de aliÄo al NATO. Sed nun ne plu. Kun grandega plimulto la parlamento en Kiev lastsemajne nuligis leÄan klaÅzon en kiu estis registrite ke la lando internacie ligos sin al neniu da ambaÅ 'blokoj'. Do pro tio la pordo al NATO-membreco estas nun, furiozigante Moskvon, iom pli malfermita.
Ĉu Ukrainio iam povos aliÄi al la okcidenta alianco, estas tre necerte. Multaj membroÅtatoj ne konvinkiÄis ke iliaj interesoj, aÅ la stabileco en EÅropo, profitus de tio.
Vizio pri daÅrigebla solvo por Ukrainio, kaj do por tiu multe pli larÄa konflikto, ne ekzistas intertempe. La reciproka malfido, kiu ekestis en la pasinta jaro, povas ankoraÅ dum jaroj kaÅzi grandan necertecon kaj nestabilecon en EÅropo.