fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/06/06/japan-moet-hervormen-maar-de-bevolking-wil-niet-a1605544
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Japanio devas reformi sin, sed la loÄantaro ne volas
La ekonomio nun bone disvolviÄas, sed Japanio devas ja komenci reformadon, diras ekonomiisto Sasaki.
NRC 6 junio 2018
Fare de nia korespondanto
Kjeld Duits
TOKIO
La Japana ekonomio laboradas al decidiga turnopunkto. La Japana ekonomiisto Hitoshi Sasaki, laboranta por la sendependa Japana Centro por Ekonomia Esplorado, estas certa pri tio. La ÅanÄoj jam komenciÄis, post kelkaj jaroj tio ankaÅ estos evidenta en ĉiuj datumoj.
Dum la venontaj jaroj certe okazos kvar radikalaj evoluoj. Pro griziÄado kaj malabundeco de la loÄantaro, la Japana laborantaro malpliiÄos. La grandaj konstruprojektoj prepare al la Olimpikoj en Tokio en 2020, tiuj nun finiÄas. AVI[i]-plialtigo verÅajne bategos la ekonomion. Krome, oni antaÅvidas finon de la agresema monpolitiko de la Banko de Japanio, ĉefe respondeca pri la dua plej longa periodo de ekonomia kresko en la postmilita Japanio. MalgraŠĉiuj ĉi obstakloj, ĉi tiu turnpunkto povas tamen rezulti pozitiva. Äœi dependas de kiel Japanio preparas sin.
Nuntempe tio ne aspektas promesplena. Kiam Shinzo Abe antaÅ kvin jaroj venis al potenco, li promesis drastajn ekonomiajn reformojn, populare konatajn kiel ‘Abenomics’. De tio aranÄiÄis malmulte. "Abe fartas bona kun atentokaptaj sloganoj, sed li ne efektivigas," diras la ekonomiisto Sasaki.
La ĉefministro dum la pasintaj jaroj metis preskaÅ sian tutan energion kaj atenton en defendan politikon. Li pro tio havis nesufiĉan politikan kapitalon por venki la Japanan antipation kontraÅ strukturaj ÅanÄoj. Sasaki atribuas tiun grandan antipation al manko de krizosento inter Japanaj voĉdonantoj. "La situacio en Japanio estas ne tiel bona, sed Äi estas certe ne malbona. La salajroj apenaÅ altiÄas, sed ankaÅ ne malaltiÄas. Homoj ne estas kontentaj, sed ankaÅ ne malkontentaj."
Necerteco
Tamen Äuste nun ekzistas la plej bona momento por reformi, diras la ekonomiisto Sasaki. La Japana ekonomio kreskas jam pli ol sesdek monatojn, kaj tio ankoraÅ kontinuos iom da tempo. "Oni ekspektas ke la ekonomio Äis almenaÅ 2019 daÅros kreski."
Estas vere rimarkebla. La nombro da bankrotoj estas reduktita de pli ol 19.000 en la jaro 2000, Äis ĉirkaÅ 8.000 pasintjare. Kaj ankaÅ la ÅuldoÅarÄo de entreprenoj malaltiÄis. Krom tio, rekordaj profitoj estas registrataj.
Sed unu el la problemoj kun kiuj Japanio luktas, estas ke tiuj profitoj ne cele alvenis ĉe dungitoj. Multaj grandaj entreprenoj hamstras kontantan monon. AnstataÅ distribui profitojn, ili konservas tiujn en kaso. La tiel nomata retenita profito de entrepreno kiel Toyota, dum la pasintaj kvin jaroj altiÄis ja 53 procentojn.
Parte pro tiuj fermitaj manoj, salajroj estas jam dum jaroj stagnitaj. "La salajro de permanentaj dungitoj kreskas malpli ol 1 procenton jare," diras Sasaki. Al entreprenoj, Abe estas petinta salajro-plialtigon de minimume 3 procentoj, sed multe pli ol 2 procentoj apenaŠeblas ĉi-jare. "Estas multa necerteco", Sasaki klarigas.
"ManaÄeroj estas tre pesimismaj pri la estonteco." Ili volas tial reteni siajn fiksajn kostojn. Kaj dungitoj ankaÅ ne elspezas, ĉar iliaj enspezoj ne kreskas. Ili precipe maltrankviliÄas pri sia pensio. "Pro la enorma griziÄado en Japanio, multaj homoj pridubas ĉu la sociala sekureco daÅrigeblas," diras Sasaki. "Mi ankaÅ, mi prefere Åparas ol ke mi elspezas."
La stagnado de la salajronivelo estas miriga, ĉar estas damaÄa manko de dungitoj. Kun 2,5 procento la senlaboreco troviÄas sur la plej malalta nivelo ekde 1993, baldaÅ post kiam eksplodis la Japana ekonomia bobelo. La nombro da laborpostenoj proponataj al laborserĉanto estas nun sur la plej alta nivelo ekde 1974. Kaj tio dum la laborantaro ja draste pliiÄis en la lastaj kvin jaroj, pro tio ke ĉirkaÅ du milionoj da virinoj komencis labori.
La manko de dungitoj estas tiel prema ke kelkaj entreprenoj devis fermi la pordojn, aÅ eĉ bankrotis. Ekstere de la urboj, kreskanta nombro da restoracioj nur malfermiÄas dum la semajnfino. Sed ĉefe la sektoro de servoj kaj transportoj suferas forte. Ĉar la Japana politiko ekskludis enmigradon, multaj ekspertoj antaÅdiras ke tiuj deficitoj limigos la ekonomion. Sed Sasaki vidas pozitivajn aspektojn. "Dum la krizo de la naÅdekaj jaroj, la registaro stimulis la ekonomion per investoj en infrastrukturo kaj konstruado. La pasintajn du jarojn, la nova ekonomia paradigmo estas renovigo de produktado, kaj investado en homa kapitalo."
"Japanaj entreprenoj devas lerni labori pli efike," diras Sasaki, kaj li ankaÅ diras: "Se ni aplikas informada kaj komunikada teÄ¥nologio, la manko de laboristoj ne limigos la Japanan ekonomion." PliiÄanta produktiveco kondukos al pli altaj salajroj kaj kun tio ankaÅ sento de sekureco, tiel ke la homoj elspezos denove, li supozas. Kombinu tion kun senreguligo, strukturaj reformoj en la labormerkato, sociala sekureco kaj la medicina sistemo, kaj la turnopunkto povus enkonduki renaskiÄon de Japanio. Sasaki diras: "Mi estas tre pozitiva."
[i] AVI = AldonValora Imposto