fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/09/03/bondsdagverkiezingen-gezaghebbende-stem-merkel-voor-europa-van-geopolitiek-belang-12817211-a1572109
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
La aÅtoritata voĉo de Merkel geopolitike gravas por EÅropo
NRC 4 septembro 2017
Redaktora kolumno
Nun kiam la sekva elektado de la federacia parlamento okazos je la fino de la monato, la Germana voĉdonanto laÅ la balotenketoj elektos inter denove Angela Merkel (CDU[i]) kaj la – en la landestraro tute sensperta – novulo Martin Schulz (SPD[ii]).
Dum la televida debato dimanĉvespere inter ambaÅ kandidatoj, Schulz devis prepari sin, post esti kvin jarojn prezidanto de la EÅropa Parlamento, por la neebla tasko plibonigi sian postiÄintecon de 14 procentoj en la balotenketoj. Sed en la debato, li tamen restis multe pli la afabla onklo kiel multaj Germanoj lin vidas, kaj iÄis li neniun momenton danÄera politika rivalo kiu kontestas al Merkel la potencon.
La batalo estas malegalforta. Schulz precipe aranÄis multajn EÅropajn kunvenhorojn. Komence lia laÅ Germanaj nocioj nekutima parollerteco zorgis por revigliÄo en la opinisondoj. Sed intertempe la realismo denove descendis sur la Germanan politikan pejzaÄon.
Merkel estas la anticipe titolata gajnanto. Åœi povas retrorigardi al Åtorma registara periodo. La Germana federacia kancelierino gvidis la landon tra kvar malsamspecajn krizojn, kiuj tamen ĉiu estis tre minacaj al la status quo en la ekonomie plej sukcesplena membroÅtato de la EÅropa Unio. Komence de Åia registarperiodo Åi restarigis la monan trankvilon en la EÅropa Unio kaj ĉe Åia apogantaro, trovinte en multaj Bruselaj tranoktaj krizo-interkonsiliÄoj solvon por la Greka ÅuldoÅarÄo. Estis ankaÅ la Germana federacia kancelierino, kiu ludis ĉefrolon ĉe la pacigado de la Ukrainio-krizo.
‘Wir schaffen das’ ne estis naiva invito al la kanajlaro de la mondo. Estis politika plano.
Poste venis la rifuÄintkrizo de 2015, kiam centmiloj da homoj sin forsavis en EÅropo – kaj precipe ankaÅ en Germanio. La slogano de Merkel ‘Wir schaffen das’, trairis la mondon. Por multaj kiel signo de la nova gastama Germanio. Klarigitaj de aliaj kiel naiva invito al la kanajlaro de la mondo. Fakte, Äi estis politika plano.
La kvara, por la Germana memfido Åoka krizo, estis tiu en la aÅto-industrio: la grandskala fuÅado fare de aÅto-konstruantoj kun dizel-motoroj, por maski la eligon de nitrogeno. AnkaŠĉi tiu por la laborebleco tre riska krizo Åajnas intertempe esti deturnita.
Germanio ekhavos, se la antaÅsignoj ne trompas, daÅrigon de Merkel kiel gvidanto de la landestraro. La demando estas ankoraÅ, kiu fariÄos la ‘junior partner’ de la CDU. Ĉu tio restos la SPD? AÅ alÅoviÄos la Verduloj, aÅ revenos la liberala FDP[iii] al la pluÅo. AnkaÅ gravas, kiom da sidejoj la dekstra-popolista AfD[iv] alproprigos al si. La rifuÄint-krizo kaÅzis du jarojn antaÅe revigliÄon de ĉi tiu tiam agonianta partio. La rifuÄint-temo Åajnas intertempe ne ludi signifan rolon. Temus nun pri klasikaj temoj kiel zorgo, laboro kaj sekureco. Sed Åajno povas trompi, kaj AfD povas la ekzistantan potenc-ekvilibron en la federacia parlamento forÅovi.
Merkel mem deklaris sabate en Der Spiegel[v] ke Åi ja vere hezitis ĉu Åi devus kandidatigi sin por kvara periodo. Tio pravas, ĉar potenc-malboniÄo estas reala risko por ĉiu politika gvidanto kiu regas tiel longe kiel Merkel nun faras.
Aliflanke, en mondo, kiu devas aÅskulti la kapricojn de homoj kiel Trump, Putin, Xi kaj Erdogan, la pensema, aÅtoritata kaj neÅancelebla EÅropa voĉo de virino kiel Angela Merkel estas de nesubtaksebla valoro.
[i] CDU = Kristan-Demokrata Unio de Germanio (al Äi apartenas la nuntempa kancelierino Angela Merkel)
[ii] SPD = Socialdemokratia Partio de Germanio (granda socialista politika partio)
[iii] FDP = Liberala Demokrata Partio en Germanio
[iv] AfD (Alternative für Deutschland) = nova dekstra politika partio en Germanio
[v] Der Spiegel, vidu: https://eo.wikipedia.org/wiki/Der_Spiegel