fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/08/30/eurofiel-complot-nee-gewoon-goede-raad-12721107-a1571526
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
EÅropema komploto? Ne, nur bona konsilo!
NRC 30 aÅgusto 2017
Nu, Brexit evidente estas dramo. En Anglio la opinioj estas diversaj kaj necertaj pri Äia estonto, kaj pri Skotlando kaj Nord-Irlando oni eĉ ne parolu. Al mi Åajnas neprobable, ke Brexit ankoraÅ povas esti forigata. La sakstrateto kiun Anglio eniris estas tro mallarÄa por turni en Äi. Neniu politikisto volas al siaj balotantoj proponi, denove turni sin al Bruselo. Krome: kiel Bruselo respondus? "Memkompreneble, bonvene! Vi ĉiam estis tia konstruktiva partnero." La aliaj membroÅtatoj maltrankviliÄis pri la collateral damage de Brexit. Tiu estis malpli severa ol oni atendis. Eĉ pli intense, la resto de EÅropo post Brexit konkludis: sen EÅropo ne eblas. Do venos iniciatoj por solvi la problemojn de la EÅro-zono. Kelkfoje tio estas malpli da EÅropo, sed ofte Äuste iom pli. Anglio estas en tiaj diskutoj ĵamstacio, kiun oni pli volonte perdas ol Åatas. La Labour Party de Corbyn do pravos: Brexit venos, sed de la mola speco. Anglio iÄos kiel Norvegio aÅ Svislando: ja kunpagi, ja agnoski la aÅtoritaton de la EÅropa Kortumo, ja esti parto de la komerca unio, sed ne rajti kundecidi pri la regulojn. Kalkulu vian profiton.
Ĉi tio ne estas nure akademiaj konsideroj pri la sorto de niaj okcidentaj najbaroj. Male, Äi havas senperajn konsekvencojn por Nederlando. Ni ĉiam konsideris Anglion kiel nian fidelan aliancanon, ĉar ni maltrankviliÄis pri tro rapide evoluanta Franca-Germana nodo, kiu damaÄus niajn interesojn en la EÅropa Unio. Brexit forprenis de ni tiun aliancanon, kaj ni do denove pripensu, kiel laÅ nia vizio EÅropo devus plue disvolvi sin, kaj kiuj estus niaj aliancanoj por realigi tion.
Brexit realiÄos, sed kiel indulgema speco. Anglio fariÄas kiel Norvegio, aÅ Svislando.
Tiurilate, la raporto ‘Ĉu la EÅro-zono estas Åtormrezista?’ de la AIV[i] (konsilio por la registaro en Nederlando, sub prezidanteco de Jaap de Hoop Scheffer[ii]) venas kvazaÅ vokita kaj petita. Kiamaniere Nederlando devas reagi dum la novaj cirkonstancoj post Brexit, la voĉdona venko de Macron kaj la antaÅvidita reelekto de Angela Merkel? La AIV distingas tri eblajn scenarojn, pli-malpli: la granda salto antaÅen, laÅgrada plifortigo de la EÅro-zono, aÅ scenaro ĉe kiu jes aÅ ne laÅgrade landoj forlasas la EÅro-zonon. La AIV esprimas sian preferon por la dua scenaro, la laÅgrada plifortigo de la EÅro-zono. Diversaj amaskomunikiloj diskutis la konsilon tre diference: la Financieele Dagblad[iii] larÄe atentigis la konsilon, per granda intervjuo kun la prezidanto de la skribkomisiono; la NRC kaj la Volkskrant ne aÅ apenaÅ atentigis pri Äi, dum kolumnistoj diverÄaj inter ekstreme maldekstra (Ewald Engelen[iv]) kaj ekstreme dekstra (Derk Jan Eppink[v]) pritraktis Äin kiel EÅropeman komploton.
Tamen Åajnas al mi saÄa, se Nederlando alfrontas la demandojn de la AIV-raporto. La fiasko de Brexit klarigis, ke por malgranda komerca lando kiel Nederlando ne ekzistas surirebla elirvojo el la EÅropa Unio: floranta komerco postulas EÅropajn regulojn. La historio lernigis, ke mon-unio sen komuna buÄetpolitiko templime estas netenebla. Angela Merkel klarigis, ke la eÅro koncerne Åin estas neinversigebla, ankoraÅ pli pro politikaj ol pro ekonomiaj konsideroj. Nia Nederlando ne povos ignori tiun politikan fakton. En neniu eÅro-lando, la konfido al Merkel estas tiom granda kiel ĉi tie (80 procentoj). Kaj do venos diskutoj pri neeviteblaj reformoj de la EMU[vi]: pri la stabileco- kaj kresko-pakto, kaj pri la enkondukado de eurobonds[vii]. Tiuj temoj estas ne popularaj ĉi tie. Cetere, la sama veras por Germanio, kvankam en malpli alta grado. Se ni volas fari la EÅro-zonon sana, tiam diskuto pri tio estas neevitebla. Kaj do ankaÅ en Nederlando.
Coen Teulings estas ekonomikisto kaj profesoro en Cambridge kaj Amsterdamo.
[i] AIV (Adviesraad Internationale Vraagstukken), vidu ankaÅ: http://aiv-advies.nl/63v/about-the-aiv
[ii] Jaap de Hoop Scheffer = Nederlanda politikisto; vidu ankaÅ: https://en.wikipedia.org/wiki/Jaap_de_Hoop_Scheffer
[iii] Financieele Dagblad = renoma Nederlandlingva ĵurnalo, vidu ankaÅ: https://en.wikipedia.org/wiki/Het_Financieele_Dagblad
[iv] Ewald Engelen = profesoro ĉe la Universitato de Amsterdamo, pri financa geografio; vidu ankaÅ: https://www.groene.nl/auteur/ewald-engelen kaj http://www.uva.nl/profiel/e/n/e.r.engelen/e.r.engelen.html
[v] Derk Jan Eppink, vidu: https://en.wikipedia.org/wiki/Derk_Jan_Eppink
[vi] EMU = Economic and Monetary Union, of the European Union; vidu ankaÅ: https://nl.wikipedia.org/wiki/Economische_en_Monetaire_Unie
[vii] eurobonds, vidu: https://www.fool.com/investing/general/2015/04/21/what-are-eurobonds.aspx