fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/08/27/europese-commissie-stuurt-aan-op-harde-aanpak-van-polen-12698397-a1571281
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
La EÅropa Komisiono provas atingi severan alpaÅon al Pollando
La postulo el Bruselo al Pollando, por adapti ties pridisputatajn reformojn de la jurisdikcio, tiun postulon Pollando ignoras. Sed ankaÅ Germanio senpacienciÄas.
NRC 28 aÅgusto 2017
Fare de nia korespondanto
Roeland Termote
La EÅropa Komisiono sin preparas por severa batalo kun la nacia-konservativa Pola registaro, kiu daÅre pli profunde enfosas sin.
Dum la pasinta semajnfino, pasis la limdato kiu la Komisiono fine de julio estis doninta al Varsovio por revizii pridisputatajn reformojn en la Polaj jurisdikcio. Tra serio de leÄdonaj ÅanÄoj, la registara partio Juro kaj Justeco (PiS[i]) klopodas meti tribunalojn, inkluzive de Supera Kortumo kaj Konstitucia Tribunalo, sub politika kontrolo.
"Se la Pola registaro kontinuigas subfosadon de la sendependeco de la jurisdikcio kaj la konstitucia Åtato en Pollando, ni ne havos alian elekton ol rilatigi al Artikolo 7", diris la prezidanto de la EÅropa Komisiono Jean-Claude Juncker en julio. La tiel nomata Artikolo-7-Proceduro povas teorie konduki al prokrasto de la Pola voĉdonrajto en la EÅropa Konsilio de registarestroj.
La Germana semajna gazeto Der Spiegel sciigis sabate, ke Juncker al EÅropaj Komisaroj taskis kiel "mastruman laboron por la somero" varbadon de subteno ĉe la registaroj en siaj landoj, por pliaj paÅoj fare de la Komisiono. Artikolo-7-Proceduro komenciÄas per formala averto de la EÅropa Konsilio. Por tio, kvar-kvina plimulto de la membroÅtatoj estas bezonata. La efektiva nuligado de la Pola voĉdonrajto postulas unuanimecon.
Tio ne ekzistas. La dekstra-konservativa Hungara registaro de ĉefministro Viktor Orbán, aliancano de Pollando, estas preskaÅ certa kontraÅvoĉo. La pozicio de la Germana registaro, decidiga voĉo en la debato, Åajnas intertempe esti dubasenca. La social-demokrata koalicio-partnero de federacia kanceliero Merkel elektas por severa sintenado al Varsovio, sed Merkel mem Äis nun singarde starigas sin.
Sed ankaÅ la kanceliero esprimas sin en ĉiam pli severaj esprimoj, pri la situacio en Pollando. Tiun Åi nomis pasintsabate en sia ĉiusemajna podcast "tre pensema". Pri la demando ĉu la agado de la EÅropa Unio, en membroÅtatoj kiel Pollando, ne subfosas la demokratan pluralismon en EÅropo, Merkel diris: "Ni ne povas diri, ke la pluralismo de la membroÅtatoj estas senlima. Äœi havas siajn limojn tie, kie demokrataj fundamentaj valoroj povas esti malobservataj."
En la fono, ne nur okazas malkonsento, inter Varsovio kaj Berlino, pri la konstitucia Åtato. AnkaÅ ekzistas la Pola rifuzo akcepti rifuÄintojn laÅ EÅropaj kvotoj de redistribuado. Krome, PiS antaÅvidigas planojn redukti la kvanton de Polaj amaskomunikiloj kiuj troviÄas en eksterlandaj manoj: al registaroj kritikemaj amaskomunikiloj kun Germanaj posedantoj estas ĉe tio elstara celo.
Ĉi-somere PiS ekpafis al Berlino. Serio de ministroj kaj partio-prominentoj pretendis, ke Pollando ankoraÅ havas rajton je miliardoj da Germanaj kompenspagoj pro la damaÄo suferita dum la nazia okupacio en la milito. Por la Germanoj temas pri finaranÄita afero.
Eĉ pli malbone estas la Polaj rilatoj kun la Francio de prezidento Macron. Tiu denove prenis sur sin, lastsemajne dum turneo tra Orient-EÅropo, fari ion por la reformo de EU-interkonsentoj pri taĉmentado: labori en alia EU-lando laÅ la kondiĉoj de la hejmlando. La obstinajn membroÅtatojn Hungarion kaj Pollandon, li ĉe tio konscie ignoris.
[i] PiS = Prawo i Sprawiedliwosc (Juro kaj Justeco); vidu ankaÅ: https://eo.mondediplo.com/article2339.html