fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/07/30/trump-komt-in-aanvaring-met-china-na-noord-koreaanse-raketproef-12301442-a1568353
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Trump kolizias kun Ĉinio, pri Nord-Koreio
Nord-Koreio montras ke Äi povas trafi la Usonan okcidentan marbordon, kaj eble pli da teritorioj. VaÅingtono opinias, ke Ĉinio devas solvi la problemon.
NRC 31 julio 2017
Fare de nia korespondanto
Oscar Garschagen
ÅœANHAJO
Dum Usonaj B-1B-bombaviadiloj dimanĉe flugis minace tra la sennuba aerspaco proksime de la Nord-Korea landlimo, la Usona prezidento Donald Trump per du paÅtaj tweets faris finon al la politika romanco kun la Ĉina prezidento Xi Jinping.
Kaj 48 horoj post dua, sukcesplena Nord-Korea provo kun interkontinenta balistika misilo, Trump twittered: "Mi estas tre seniluziigita pri Ĉinio. Niaj malsaÄaj gvidantoj permesis en la pasinteco ke ili gajnis centojn da miliardoj da dolaroj, kaj tamen ili faras nenion por ni kiam temas pri Nord-Koreio, krom fari babiladon.'' Por aldoni al tio duan tweet: "Ni ne plu lasos tion daÅrigi. Ĉinio povas facile solvi tiun ĉi problemon".
Usono estas trafebla
Post provoj kun interkontinentaj misiloj, la 4-an kaj 28-an de julio, iÄis certa laÅ Usonaj, Sud-Koreaj kaj Japanaj ekspertoj ke Nord-Koreio kapablas atingi la Usonan Okcidentan Marbordon, kaj eble eĉ la urbojn Denver kaj Chicago, pere de malgrandaj nukleaj armiloj.
La Hwasong-14 (Hwasong signifas la planedon Marso) atingis vendrede altecon de 3.724,9 kilometroj, kaj transpontis distancon de 998 kilometroj. Konsiderinde malpli krute supren celdirektita, la Hwasong-14 kapablas trairi 10.420 kilometrojn. Jen la unuanima opinio de militistaj ekspertoj kaj ankaÅ de la sendependa Union of Concerned Scientists[i].
Nord-Koreio, malgraÅ internaciaj sankcioj, estas intense survoje por fariÄi nuklea potenco, kiu kapablas trafi la Usonan Okcidentan Marbordon. Komence ĉi-jare, Trump ankoraÅ twittered ke li ne permesus lasi okazi tiun disvolvadon. Tio intertempe tamen okazis. Eĉ pli terure, laÅ la Usona militista informservo Defense Intelligence Agency, Nord-Koreio disponos dum 2018 pri plenvaloraj interkontinentaj balistikaj misiloj kiuj kapablas transporti nukleajn kapojn. Pri tiu kapablo la opinioj de la militistaj ekspertoj cetere diverÄas.
Kim diris sabate, ke li "neniam rezignos pri tiuj novaj posedaĵoj". La "kara estro'' aldiris per Åtataj amaskomunikiloj, ke la mondo devas akcepti ke Nord-Koreio estas nuklea potenco, kaj ke la sankcioj devas esti nuligataj. El la komentoj en la oficiala organo de la Korea Laborista Partio, la Rodong Sinmun, evidentiÄas ke la gvidantoj en Pjongjango scias, ke la grandaj potencoj havas tute malsamajn opiniojn, kaj do mankas kialo por ĉesigi la misil-programon. Okulfrapa ja estas, ke Kim ekde pasintjare ne plu faris nukleajn testojn, supozeble sub premo de Ĉinio kiu ĉi aÅtune, en kiu la 19-a Partio-Kongreso okazas, ne povas uzi internacian krizon.
Kolizio kun Rusio kaj Ĉinio
Trump kontraÅe senpacienciÄis kaj faris de la ĉesigo de la Nord-Korea nuklea kaj misila programo sian eksterland-politikan prioritaton. Tio alportas lin en konflikton kun Ĉinio kaj Rusio, kiuj la Nord-Korean reÄimon subtenas kaj protektas kontraÅ novaj UN[ii]-sankcioj.
Ĝis post la morto de la Usona studento Otto Warmbier, enkarcerigita en Nord-Koreio, Trump esperis ke Ĉinio ekagus kaj pliigus la premon sur Pjongjango. Ekzemple pere de fermado de la oleo-provizo, haltigo de la ĉiutagaj flugkonektoj, kaj tre strikta plenumo de la UN-sankcioj.
Dum ilia dutaga renkonto en Mar-a-Lago[iii], Trump aÅskultis dek minutojn daÅrantan lekcion de Xi pri la historio de Ĉinio kaj Nord-Koreio, kaj kiel limigita la Ĉina influo sur la Nord-Korea reÄimo estis kaj estas. Trump tiam reagis komprenplene: "Ne estas facile."
Pri tio li nun revenis, kaj liaj tweets denove metas premon sur la Usona-Ĉiniaj rilatoj. Ĉinio asertas efektivigi la UN-sankciojn laÅlitere, kaj rifuzas sekvi la Usonajn unuflankajn sankciojn. "Ni krom tio ne estas la lakeoj de Usono," komunikis la partio-ĵurnalo Global Times[iv].
La novaj Usono-sankcioj, kiujn Trump dum la nunaj tagoj subskribas, koncernos ankaŠla Ĉinajn entreprenojn kiuj negocas kun kaj Usono kaj Nord-Koreio.
Xi reagis dimanĉe ne pri la tweets de Trump. Li estis ĉe unu el la plej grandaj paradoj iam faritaj de la nun preskaÅ 90-jaraÄa Ĉina Popola Liberiga Armeo. Krom tio Xi rare komunikas tra la socia amaskomunikilaro, certe ne kun prezidento kiu, kiel la Global Times malice konstatis, ne povas ordigi sian propran domon.
[i] Union of Concerned Scientists, vidu: www.ucsusa.org
[ii] UN = UnuiÄintaj Nacioj
[iii] Mar-a-Lago, vidu: https://en.wikipedia.org/wiki/Mar-a-Lago
[iv] Global Times = ĉiutaga anglalingva Ĉina partio-ĵurnalo; vidu ankaÅ: www.globaltimes.cn