fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/06/13/let-op-europa-vindt-zijn-schwung-terug-11047194-a1562712
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Atentu, EÅropo retrovas sian elanon
Emmanuel Macron fariÄas ne senpova prezidento, vidas Matthew Karnitschnig. Kaj per tio la EÅropa revolucio povas eble esti komencita.
NRC 13 junio 2017
Fare de Matthew Karnitschnig
Pasintjare, la pereo de EÅropo Åajnis pli ofte afero de 'kiam' ol de 'se'. Des pli mirinda estas vidi, ke la kontinento iom post iom tamen reakiras sian elanon.
Ĉi tio koncernas ne nur la serion de venkoj de por-EÅropaj politikistoj, de AÅstrio Äis Nederlando kaj Äis Francio. Koncerne ekonomiajn faritaĵojn, planojn por komuna defendo aÅ eĉ la Brexit-on, la EÅropa Unio dum la lastaj monatoj montris nekutiman fortikecon.
"Åœajnas ke la EÅropa kunlaborado tamen baziÄas sur pli firma fundamento, ol montriÄis antaÅ unu jaro", la konservativa Germana Frankfurter Allgemeine konstatis ĉi-semajnfine.
La katastrof-mesaÄistoj pravis pri unu afero – la politika vento en EÅropo turniÄas. Sed ne kiel la plej multaj homoj atendis. Prenu Emmanuel Macron-on. AnkaÅ post lia konvinka venko super Marine Le Pen dum la lastmonataj Francaj prezident-elektoj, ekzistis dubo ĉu li ĉe la parlamentaj elektoj povus teni tiun sekvantaron. Kelkaj observistoj eĉ antaÅdiris ke li iÄus senpova prezidento.
AnstataÅe, li sekvas la direkton por atingi en la Franca parlamento imponan plimulton. Per tio li supozeble povos plirapidigi la reformojn sur la labormerkato kaj aliaj penigaj ekonomiaj terenoj, kiuj estas Äenerale konsiderataj kiel esencaj por revivigi la Francan ekonomion.
Unu Franca televido-komentisto estis tiel trafita de la imponega triumfo de En Marche! en la unua raÅndo, ke li nomis tiun "revolucio". Sed la vera revolucio povus ja foje formiÄi ne en Francio, sed en EÅropo. La vizio de Macron por antaÅenigi EÅropon, kun planoj por komuna buÄeto en la EÅro-zono, financa ministro kaj eĉ aparta parlamento por la partoprenantoj al la mon-unio, estas same aÅdaca kiel kontestata. Kiel ĉe tiel multe en EÅropo nuntempe, la sorto de lia vizio situas oriente de la rivero Rejno.
La lasta Åanco de EÅropo
Kelkiuj en Germanio vidas Macron-on kiel la lastan Åancon de EÅropo, post jaroj de senĉesa krizo. La unua vizito de Macron kiel prezidento pasintmonate en Berlino, eĉ kondukis al por-EU-manifestacio. La demando estas ja ĉu Angela Merkel pretas kunigi la manojn kun Åia nova Franca partnero.
Se ni rajtas kredi la balotenketojn, la Germana gvidanto estas tute ne certa pri la venko ĉe la elektoj en septembro. Kelkaj Merkel-watchers antaÅdiras, ke Åi – por certigi Åian heredaĵon – bonvenigos ambician EU-reformon.
La sekva ofic-periodo de Merkel fariÄos supozeble Åia fina. Kaj eĉ se Åi estas jam pli ol dek jarojn kanceliero, Merkel establis sian reputacion precipe en krizaj situacioj. Ĉe la Åuldokrizo en la eÅrozono kaj la enfluo de rifuÄintoj, Merkel antaÅiris en la batalo por teni EÅropon kompleta. Ĉu Åi uzos siajn lastajn jarojn kiel kanceliero por sekurigi la estontecon de la EU, kaj garantii sian lokon en la historio kiel pli ol kapabla manaÄero? Eĉ se tio estus Åia deziro, estas neklare ĉu Åia centro-dekstra bloko permesos tion al Åi. La vizio de Macron baziÄas sur formo de kolektivigo de la EÅropa Åuldo, ideo kiun multaj Germanoj Åatas malmulte.
Tiam ekzistas ja ankaÅ la resto de EÅropo. Ne ĉiu, precipe ne en Orient-EÅropo, estas entuziasma pri la restarto de la Franca-Germana 'motoro'. Al Merkel la malfacila tasko konvinki ne nur Åian partion kaj Åian landon ke EÅropo valoras la riskon, sed konvinki ankaÅ la reston de la EU.
Åœi nur bezonas atentigi pri la transa flanko de la Kanalo[i], por montri kie Åi staras. Äœuste nun la liberalaj, por-EÅropaj fortoj daÅrigas sian povon en Francio kaj Germanio, Åajnas Britio malsupreniri en politikan submondon.
Organizinte plifruigitajn elektojn, Theresa May esperis pri klara mandato en la Brexit-intertraktadoj. Intertempe, eĉ ne plu estas klara ĉu Åi fine de septembro ankoraÅ estos ĉefministro.
Post la komenca malica Äojo pri la malprospero de la Tories[ii], la EÅropaj aÅtoritatuloj rigardas la situacion en Britio dume kun certa kompato. En Berlino, membroj de la Merkel-a CDU[iii] esprimis sian maltrankvilon pri la stabileco de la Brita registaro. "Novaj elektoj estas verÅajnaj," antaÅdiris Norbert Röttgen, eminenta konservativa parlamentano.
BBC[iv]-korespondisto en Berlino raportis dimanĉe ke katolika pastro en la urbo estis petinta al siaj paroÄ¥anoj "en ĉi tiu malfacila tempo preÄi por la Brita popolo".
Nuntempe EÅropo Åajnas pli sekura loko por la grego.
Matthew Karnitschnig raportas kiel EÅropo-korespondanto (starejo Berlino) por la retejo politico.eu, kie ĉi tiu artikolo aperis ankaÅ.
[i] la Kanalo = la Manika kaj Kaleza Markoloj inter Anglio kaj Francio
[ii] Tories = Anglaj konservativuloj
[iii] CDU = Kristan-Demokrata Unio de Germanio
[iv] BBC = BBC (British Broadcasting Corporation) = Åtate subvenciita radiofonia kaj televida dissenda instanco en Britio, kun ampleksaj eksterlandaj servoj