fonto:
laNederlanda ĵurnaloVolkskrant
http://www.volkskrant.nl/buitenland/net-als-in-vs-probeert-het-kremlin-de-franse-kiesstrijd-te-beinvloeden-hoe-doen-ze-dat~a4492594/
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Kiel Rusio disvastigas siajn veraĵojn
Same kiel ĉe la Usonaj prezident-elektoj, la Kremlo provas influi la voĉdonan batalon en Francio. Televidsendilo RT, la antaÅa ‘Russia Today’, estas por tio grava kanalo. Iamaj dungitoj scias kiel tio precize funkcias.
Volkskrant 5 majo 2017
Fare de Tom Vennink
Prezidenta kandidato kun pordo-politiko por ĵurnalistoj. Ja eniro por okcidentaj ĵurnalistoj, ne por du Rusaj amaskomunikiloj. Novaĵagentejo 'Sputnik' kaj televidsendilo RT[i] (antaÅe ‘Russia Today’) ne plu povas eniri ĉe la antaÅkuranto en la opinio-enketoj. Elektado kun elbaritaj ĵurnalistoj – ĉu tio estas Francio?
Sputnik kaj RT estas, fare de la kampanjo-teamo de Emmanuel Macron[ii], akuzataj pri ĉiutaga disvastigado de trompaĵ-novaĵo. Ekzemplojn de tio la teamo de Macron ne donis. Ĉu Macron celas al la tumulto en februaro? Li sentis sin deviga nei onidiron pri sia privata vivo. Li kaÅe estus geja, kvankam li estas edziÄinta al virino dudek jarojn pli maljuna.
La onidiro eniÄis en la mondon pere de Sputnik, la Anglalingva novaĵagentejo financata de la Rusa registaro. Sed ne pere de RT. Kio kaÅiÄas malantaÅ la decido de la kampanjo-teamo de Macron, allasi ankaÅ ne la Rusan novaĵ-sendilon?
Unuavide RT similas la Rusan varianton de la BBC[iii]. En Äia 12-jara ekzisto, RT elkreskis Äis internacia novaĵstacio kun vasta reto da korespondantoj. La redakcioj en la centro de VaÅingtono kaj Londono estas hipermodernaj.
Kaj la atingodistanco estas mondvasta. RT asertas atingi 700 milionojn da homoj en pli ol 100 landoj, kvankam fakuloj mencias tiujn ciferojn troigitaj. RT elsendas en la Angla, Araba kaj Hispana. Rete RT alportas novaĵojn ankaÅ en la Germana kaj Franca. En Nederlando, la Angla versio de RT troviÄas en kelkaj kablo-retoj.
Zapu al RT, kaj la komparo kun la BBC daÅre validas. Oni vidas dokumentajn filmojn, babiladon pri aktualaĵoj, programon pri ‘kio vere okazas en la monda ekonomio’. Kaj ĉiun horon aperas novaĵbulteno.
La programoj estas plejofte prezentataj de eksterlandanoj. En la Usona versio, Larry King kaj Ed Schultz – la antaÅaj vizaÄoj de CNN[iv] kaj MSNBC[v] – havas siajn proprajn spektaklojn. AnkaÅ la reporteroj ofte venas el eksterlando.
Ĉu ĉi tiuj estas la personoj kiuj de la flanko de la Rusa registaro ĉiutage disvastigas trompaĵ-novaĵon, kiel la kampanjestro de Macron, Richard Ferrand, sugestis lastan semajnon? "Iliaj mesaÄoj estas kaptataj, citataj kaj influas la demokratian procezon", klarigis Ferrand.
RT ne fikcias novaĵojn, diras spertuloj kaj eks-kunlaborantoj de RT. Temas pri la turniÄo donata al Äi.
Prezidento Putin komisiis la fondadon de RT. La buÄeto por la sendostacio venas de la Rusa registaro. Pasintjare RT ricevis 19 miliardojn da rubloj (300 milionojn da eÅroj). Tio estas preskaÅ same multe kiel la buÄeto de la BBC World Service (ĉirkaÅ 350 milionoj da eÅroj).
En la tasko-priskribo de RT jam frapas la atenton io, kio diferencas de aliaj amaskomunikiloj. En Äi skribiÄis: "RT raportas pri rakontoj kiuj estas preteratentataj de la mainstream media, oferas alternativajn perspektivojn pri la novaĵoj, kaj konatigas la internacian publikan kun Rusa ekrigardo al gravaj okazaĵoj en la mondo."
Ruza
"En ĉiu rakonto oni elektas flankon," diras eksa EÅropo-reportero de RT, kiu forlasis la sendostacion post du jaroj pro moralaj plendoj kontraÅ la labormaniero. Li ne volas kun sia nomo en la ĵurnalo, pro rilatoj kun la Rusaj aÅtoritatoj en sia nuntempa posteno. "Se mi malkaÅe parolas pri la aferoj kiujn mi vidis ĉe RT, ili estos ne tiel feliĉaj."
Li kaj aliaj eksaj kunlaborantoj skizas redakcion en kiu ĵurnalistoj devas konkuri laÅ ruza maniero por la Kremlo. "HodiaÅ vi defendas la partion de la Greka ĉefministro Tsipras, morgaÅ vi kritikas samspecan partion en alia lando. Ne gravas se iu estas dekstra aÅ maldekstra. La alproksimiÄo estas ĉiam: subfosu la EU[vi]-on kaj defendu la interesojn de la Kremlo."
Sed kiel vi faros tion, se vi samtempe volas elradii konfidon por gajni spektantojn eksterlande? Prezentistoj de RT ne proklamas evidentajn opiniojn pri novaĵ-evoluoj. Estas la intervjuitoj kiuj starigas la tonon. Kaj tiuj ofte venas el certa angulo:
Politikistoj kiuj militajn intervenojn de la Okcidento karakterizas kiel imperiismon. Spertistoj de relative nekonataj institucioj, kiuj difinas la Rusa intervenon en Sirio kiel humanitaran helpon al viktimoj de Okcidenta bombado. Dekstrulaj pensuloj kiuj rekomendas la por-Rusia Marine Le Pen, ĉar Åi volas Francion retiri el la EU. Macron aperas kiel sklavo de Usono.
Tiel sin defendas RT kontraÅ kritikistoj, diras Aleksej Kovaljov, Rusa ĵurnalisto specialiÄinta pri Rusiaj Åtataj amaskomunikiloj. "Ili povas ĉiam diri: ni simple raportas kion aliuloj diras."
Komplot-teorioj
RT funkcias ankaŠkiel podio por komplot-teorioj. AnkaŠtiujn elpensas ĵurnalistoj de la sendostacio ne mem, diras Kovaljov. "Ili recikligas tiujn."
Prenu la raportadon pri MH17[vii]. RT donis la parolon al viro, ‘Carlos’, kiu Åajnigis sin kiel Hispana aernavigadestro. Li asertis ke du Ukrainaj ĉasaviadiloj sekvis MH17-on tuj antaÅ la kraÅo. Poste montriÄis la viro tute ne aernavigadestro, sed bloganto. AnkaÅ estis donita la parolon al spertuloj kiuj diris ke MH17 estas ne malsuprenigita per BUK[viii]-raketo, sed per Israela Python-raketo el Ukraina aviadilo.
Tiaj teorioj estas eksciataj de blogantoj kaj cirkulataj fare de Rusaj laboristoj de ‘troloj-fabrikoj’: homoj kiuj per pagado metas por-Rusiajn mesaÄojn en la interreton. Tiuj entreprenoj estas pagataj tra ombraj strukturoj. La Kremlo estas akuzita de financado, sed neas engaÄitecon.
La labormaniero de RT estis por pluraj ĵurnalistoj motivo por foriri. Novaĵleganto Liz Wahl anoncis sian foriron dum rekta dissendo: "Mi ne povas partopreni en sendostacio pagata de la Rusa registaro kiu malgravigas la agitadon de Putin."
Aliaj foriris ĉar la kreskeblecoj estas limigitaj: la entreprena gvidado konsistas ekskluzive el Rusoj. Eksterlandanoj estas neniam tute fidindaj, diras eks-dungitoj. Ĉar RT restas antaŠĉio kanalo por defendi la Rusan registaron kontraŠeksterlandaj potencoj.
Tamen eksterlandaj ĵurnalistoj kandidatas por RT. Ofte ili ja scias ke RT prezentas la novaĵojn kun turniÄo. Sed amaskomunikilojn en siaj propraj landoj ili ankaÅ ne fidas. Aleksej Kovaljov: "Multaj eksterlandanoj pensas: RT estas ja pagita de la Rusa registaro, sed tiu ne povas esti pli malbona ol nia propra registaro. Kaj estas homoj kiuj faras ĉion ajn, tiel longe ke la posteno pagas bone." Kaj RT pagas bone.
La eksa EÅropo-reportero foriris pro malkontento pri la raportado de RT ĉe la aneksado de Krimeo kaj la milito en Orient-Ukrainio. "Viregojn en bivakĉapoj kun fusiloj ni nomis sindefendtaĉmentoj." Diskutoj pri tiaj redakciaj decidoj finiÄas ĉiam sammaniere. "Tiam ili diris: ĉi tio ne estas la BBC. Se vi volas fari utopian ĵurnalismon, tiam vi nur iru labori ĉe la BBC. "
Atingopovo de RT kreskas:
2005: establo (registara buÄeto: 30 milionoj da dolaroj);
2007: plivastigo per Araba novaĵ-sendilo;
2009: plivastigo per Hispana novaĵ-sendilo;
2011: plivastigo per Usona novaĵ-sendilo;
2014: plivastigo per Germana novaĵ-sendilo;
2017: plivastigo per Franclingva novaĵ-sendilo.
La tuta registara buÄeto estas intertempe dekoble pliigita.
Usono:
Ĉiusemajne ok milionoj da spektantoj, laŠRT mem.
"Tio estas kio okazas kiam oni aÅdas nenian alian voĉon." Tiel RT laÅdis sin, ĉe la lanĉado de sia Usona filio en 2010, sur afiÅoj kun portreto de prezidento Bush, kiu celebris la "sukceson" de la invado en Irakon: Misio Plenumita! Koncize dirite, estis urÄa tempo ke Usonanoj eĉ akiris komprenon pri la alia flanko de la realeco.
Sep jarojn poste, RT America iÄis konata koncepto en Usono, almenaŠĉe la Usonaj sekurec-servoj, kiuj komence de la nuna jaro dediĉis la duonon de sia raporto – pri la Rusaj klopodoj influi la elektojn – al la 'intrigado' de la Rusa sendostacio. Ke RT faris sian eblon por prezenti Hillary Clinton en malÄusta lumo, estas nedubebla.
Je la unua rigardo, RT America aspektas kiel mirinde bona versio de la BBC, kun junaj kaj laÅmodaj anoncistoj, ĉiuj Usonanoj. Unu el la paradiloj, sed tiuokaze veterano, estas Larry King. La nun intertempe 83-jaraÄa novaĵ-ankro, kiu estis 25 jarojn videbla sur CNN, devas trankviligi la spektantojn: ĉi tie ni povas senti nin hejme.
King ricevis multan kritikon pri sia transiro al RT, sed laÅ sia propra diro li povas agi laÅplaĉe ĉe la sendostacio: "Ili neniam cenzuris min." Efektive, li Åajnas grandparte ekhavi liberan manon. Tiu estas malsama ĉe Ed Schultz, kiu en 2016 transiris al la Rusa sendostacio, post kiam MSNBC estis forstrekinta lian The Ed Show. Li interÅanÄis siajn malnovajn heroojn, Barack Obama kaj Clinton, fulmrapide por Trump (tiam ankoraÅ populara en Moskvo) kaj la Rusa prezidento, kiun li iam forigis malestime kiel ‘Putie’.
RT fieras ke Äi ĉiusemajne altiras ok milionojn da spektantoj en Usono, kaj ke Äi estas sur YouTube la plej spektata novaĵstacio. Sed RT Åajnas Åveligi la nombrojn signife. LaÅ Ellen Mickiewicz, amaskomunikil-spertisto ĉe Duke University, RT en 2016 apenaÅ atingis la pinton-100 de sur-kablaj novaĵstacioj. Kaj sur YouTube montriÄis ke almenaÅ 80 procentoj de la RT-furoroj konsistas el video-bildoj de aÅto-akcidentoj, naturkatastrofoj, surprizatakoj kaj aliaj ne-politikaj temoj.
Bert Lanting
Germanio:
DaÅre politikistoj de ‘die Linke’ kaj SPD[ix] gastas.
‘La mankanta peco’, tiel nomiÄas unu el la modelaj serioj sur la Germanlingva versio de RT. Tiu rilatas al la ‘peco de informo’ kiu estus intence preterlasata de Germanaj amaskomunikiloj. Ofte la konversacio temas pri la grandaj aferoj de la momento, kiel la Turka referendumo aÅ la unuaj cent tagoj de Trump. Foje, la temoj estas eksplicite kontraÅ-EÅropaj: ekzemple ‘la duobla moralo de la Okcidentaj amaskomunikiloj’.
Temas pri profesie produktita talkshow[x], kie regule politikistoj de ‘die Linke’[xi], la AfD[xii] kaj foje ankaÅ la SPD gastas ĉe la juna, gajviva prezentistino Jasmin Kosubek. Tamen ekestas, post rigardado de pluraj serieroj, sufiĉe unuflanka bildo de EÅropo: politike profunde dividita kontinento, kiun minacas rifuÄintoj kaj eksterlandaj malamikoj.
‘RT Deutsch’[xiii] estas de ĉiuj Germanaj amaskomunikiloj menciata: ‘Kremlin-sendostacio’, ‘Putin-sendostacio’ aÅ ‘propagando kanalo’. La sama validas por la sciigado sur Sputnik kaj NewsFront[xiv], retejo kiu estas multe pli malkaÅe kontraÅ-Germana ol RT.
Mankas freÅdataj musklak- kaj spekt-ciferoj, sed laÅ la Germana sekreta servo BND[xv] ili estas popularaj, precipe inter la proksimume kvar milionoj da Rusio-Germanoj, etnaj Germanoj kiuj post 1945 venis el la Sovetunio al Germanio.
Kiom influhava amaskomunikiloj kiel RT estas en tiu grupo, montriÄis kiam ili pasintjare alportis la rakonton de Lisa, 13-jaraÄa Rusio-Germana el Berlino. Lisa estus seksperfortita de rifuÄinto. Tiam dek du mil Rusio-Germanoj iris sur la strato por manifestacii kontraÅ la Germana registaro. Finfine Lisa kaj Åia patrino neis la seksperforton.
La Germana registaro estis Åokita de 'la kazo Lisa'. Merkel demandis la BND-on esplori eblan Rusan ‘misinformado-kampanjon’ en Germanio. Tiu esploro estis en februaro ĉi-jare kompletigita, sen ke smoking gun[xvi] estis trovita. Tamen, la esploro nomas la sciigado de RT kaj Sputnik kontraste al la Germana politiko 'malamika'.
Sterre Lindhout
Francio:
Macron: "Le Pen ekuzas Rusojn por trompaĵ-novaĵo".
La Franca prezident-kandidato Emmanuel Macron metis plendon kontraÅ nekonatuloj pro disvastigo de 'falsaj famoj' ke li havus offshore-konton en la Bahamoj. En la televido-debato de merkredo, lia rivalo Marine Le Pen sugestis tion.
MesaÄoj pri sekreta konto jam dum kelkaj tagoj cirkulas en interreto. "Marine Le Pen havas en la interreto trupojn post si, kiuj disvastigas falsajn famojn," diris Macron. "Kelkaj el tiuj estas ligitaj al Rusaj interesoj."
Macron akuzas Rusion disvastigi falsajn informojn pri li, cele al helpi meti en la selon la por-Rusiajn kandidatojn Le Pen kaj la intertempe eliminitan François Fillon.
LaÅ esploristo Nicolas Vanderbiest, la Usona por-Trump-retejo Disobedient Media[xvii] estas la fonto de la rakonto pri la Bahama konto de Macron. Post tio, la rakonto estas plue disvastigita tra 213 Franclingvaj Tviter-kontoj kiuj estas tre aktivaj en la retweet[xviii] de mesaÄoj el RT kaj Sputnik.
En februaro RT 'avertis' por riveloj de whistleblower[xix]-retejo WikiLeaks pri Macron. "La lastaj klarigoj de Julian Assange instigas pensi ke kompromisantaj informoj pri Emmanuel Macron povas esti rivelataj," diris RT tiutempe. Äœis nun, tiaj riveloj forrestis, kaj la Rusaj klopodoj apenaÅ influis la kampanjon.
Peter Giesen
[i] RT (antaÅe ‘Russia Today’) = televidsendilo, kiu elkreskis Äis internacia novaĵstacio
[ii] Macron = la (7-an de majo elektita) prezidento de Francio
[iii] BBC (British Broadcasting Corporation) = Åtate subvenciita radiofonia kaj televida dissenda instanco en Britio, kun ampleksaj eksterlandaj servoj
[iv] CNN (Cable News Network) = Usona perkabla televida novaĵ-retejo
[v] MSNBC = Usona novaĵsendilo, kiu en 2010 superis CNN-on
[vi] EU = EÅropa Unio
[vii] MH17 = la aviadilo paffaligita super Ukrainio en julio 2014;
vidu ankaÅ: https://eo.wikipedia.org/wiki/Flugo_17_de_Malaysia_Airlines
[viii] BUK: vidu http://epo.wikitrans.net/Buk_missile_system
[ix] SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschlands) = Socialdemokratia Partio de Germanio (granda socialista politika partio)
[x] talkshow = intervju-spektaklo
[xi] 'die Linke' = socialisma politika partio en Germanio
[xii] AfD (Alternative für Deutschland) = iom nova politika partio en Germanio; pri Äia fono legu ekzemple https://eo.wikipedia.org/wiki/Alternativo_por_Germanio
[xiii] RT Deutsch = RT Germana
[xiv] NewsFront: vidu https://en.wikipedia.org/wiki/WHIH_Newsfront
[xv] BND (Bundesnachrichtendienst) = unu el la tri sekretaj servoj de Germanio
[xvi] smoking gun = fumanta pafilo
[xvii] Disobedient Media = malobeemaj komunikiloj
[xviii] retweet = transdoni mesaÄojn pere de Tvitero
[xix] whistleblower: vidu http://epo.wikitrans.net/Whistleblower