fonto:
laNederlanda ĵurnaloVolkskrant
http://www.volkskrant.nl/buitenland/-vernietigende-storm-is-een-briesje-in-verklaring-van-eu-leiders~a4476374/
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
60-jaraÄa EU festas modeste
Sesdek jarojn antaÅe, la pioniro de la EÅropa Unio naskiÄis. Sed por abunda jubileo estas nun malmulta kialo. La ‘renovigo de ĵurpromesoj’ estas ombrumata de Åvelanta kontraÅ-EÅropa popolismo.
Volkskrant 20 marto 2017
Fare de Marc Peeperkorn
Bruselo
‘La renovigo de la EÅropaj ĵurpromesoj’, jen kiel oni nomas la deklaron kiun la EÅropaj registar-gvidantoj venontan sabaton[i] en Romo subskribos kun deca ceremonio. Ĉu la membroÅtatoj ankoraÅ Åatas la EÅropan Union, sesdek jarojn post la Traktato de Romo  – la startsignalo por la EEK[ii]? Ne superflua demando, nun kiam tiu Unio estas premata de interne kaj ekstere.
Sed la urÄeco en ĉi-tiu Deklaro de Romo estas apenaÅ trovebla. KvazaÅ la ‘detruanta Åtormo’, kiu laÅ EÅropa Komisaro Timmermans minacas la EU-on, post pripenso estas printempa brizeto.
HodiaÅ la politikaj konsilistoj de la gvidantoj prizorgas la lastajn detalojn de la deklaro. Estas solida teksto, tiel montriÄas el la ankoraÅ konfidenca koncepto, kiu certe ne estas malsupera je la deklaro en 2007, ĉe la kvindeka datreveno de la Traktato de Romo. La similecoj estas eĉ okulfrapaj, unue koncerne la longecojn de la deklaroj: ambaÅ du paÄoj.
Same kiel en 2007, la nuntempaj gvidantoj estas fieraj pri ĉio kion la EU atingis. "EÅropa unuo komencis kiel sonÄo de kelkaj, sed fariÄis la espero por multaj", legeblas en la deklaro. Dek jarojn antaÅe, oni legis: "Kun la EÅropa unuiÄo, sonÄo de pli fruaj generacioj fariÄis realeco".
Same kiel tiam, la gvidantoj laÅdas la EÅropajn valorojn (demokration, konstitucian Åtaton) kaj la fruktojn de la interna merkato (prosperon, laborpostenojn). Kaj alfrontas la EU defiojn jam menciitajn en 2007: terorismon, organizitan krimon, kontraÅleÄan migradon. La fina frazo en ambaÅ deklaroj estas ekzakte la sama: ‘EÅropo estas nia komuna estonto’.
Kiu metas la deklarojn por la 50-a kaj 60-a datreveno de la Traktato de Romo unu apud la alia, neniel ekvidas la ‘perfektan Åtormon’ kiun Timmermans timas. ‘La lasta Åanco’ por EÅropo, kiun Komisiono-prezidanto Jean-Claude Juncker antaÅdiris en 2014, Åajnas ankoraÅ tute ne veninta. Ke en la jaro 2017 unuafoje membroÅtato (Britio) forlasas la Union, la EU fariÄis sinonimo por ‘krizo’, Pollando malmuntas la konstitucian Åtaton, migrado malstabiligas la Union, Rusio semas malkonkordon, kaj la Usono deturniÄas: ĉiuj tiuj novaj minacoj estas sole en kaÅaj kaj trankvilaj vortoj enmetitaj en la Deklaron de Romo.
Tiel la EU vidas sin nun alfrontata kun ‘senprecedencaj’ anstataÅ ‘grandaj defioj’ (2007), kaj la protektismo (America First) kaj la pliiÄinta enspez-malegaleco (la heredaĵo de la krizo) estas aldonitaj al la listo. Ĉefministro Rutte[iii] kaj liaj kolegoj insistas pli ol siaj antaÅuloj pri unueco post la foriro de Britio. "Unueco estas ja neceso sed ankaÅ nia libera elekto", tiel la koncepta deklaro. La gvidantoj estas ‘firme decidintaj’ preventi la disfadeniÄon de la Unio.
La ‘eÅro-sklerozo’ (malvigla decidiÄo) estas alirata per ĉefgrupoj de membroÅtatoj kiuj volas decidi pli rapide, sed tamen kun la bremso per kiu la EU-konvojo ne rajtas disapartigi sin. "Nia Unio estas unu kaj nedividebla."
AnkaÅ la Åvelanta kontraÅ-EÅropa popolismo ekhavas modestan lokon en la deklaro. "Ni promesas aÅskulti la zorgojn de niaj civitanoj." Tiun frazon sekvas la certigo, ke la EU nur ekaktivas se Äi aldonas ion, la resto estas al la membroÅtatoj. "La Unio devas esti granda ĉe grandaj aferoj, kaj malgranda ĉe malgrandaj."
"En ĉi tiuj tempoj de ÅanÄo" gvidantoj starigas por si kvar celojn por la venontaj dek jaroj, la ‘Roma Agendo’: la EU devas esti sekura loko, prospera kaj certe daÅrigebla, sociala, kaj mondludanto. Partoj de tiu Agendo estas koncize indikataj (strikta gardado de la eksteraj limoj de EU; pli integrita eÅrozono; kontraÅbatalo de malriĉeco; militista kunlaborado) sed ne ellaborataj. Por tio la tempo estas ankoraÅ ne matura, la malkonkordo inter la membroÅtatoj estas tro granda. AnkaÅ la komuna vizito de la gvidantoj al la papo vendrede[iv], ne ÅanÄos tion.
Nur post la Germanaj elektoj (en septembro 2017) kaj post diskuto en la membroÅtatoj pri kvin estontaj scenaroj por la EU, kiujn Juncker antaÅ nelonge prezentis – finkonstrui Äis la interna merkato; daÅrigi la nunan fuÅlaboradon; ĉefgrupoj por landoj kiuj volas pli da EÅropo; malpli esencaj taskoj sed pli EÅropaj; pli EÅropo ĉiunivele – gvidantoj devas fine de 2017 malkaÅi sian veran opinion. Ĉu pli sekura EÅropo devigas unuforman azilpolitikon? Ĉu pli da prospero petas EÅropan financministron? Ĉu sociala EÅropo bezonas EÅropan senlaborec-leÄon? Kaj ĉu la EU povas esti mondludanto sen EÅropa armeo?
Sabate[v] ĉi tiu diskuto ankoraÅ ne okazos, tiam estos nur modesta festo en la Palazzo dei Conservatori, kie la Deklaro de Romo estos subskribata. KuraÄige eble estas ke en 2007 nur la prezidantoj de la Komisiono (José Manuel Barroso), la EÅropa Parlamento (Hans-Gert Pöttering) kaj la provizora EU-prezidanto (Angela Merkel) metis sian signaturon. La renovigataj ĵurpromesoj ekhavos la subskribaĵon de 27 gvidantoj – la Brita ĉefministro Theresa May restas hejme.
[i] venontan sabaton = la 25-an de marto 2017
[ii] EEK = EÅropa Ekonomia Komunumo
[iii] Rutte = ĉefministro de Nederlando (ekde 2010)
[iv] vendrede, la 24-an de marto 2017
[v] sabate, la 25-an de marto 2017