fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/11/22/dit-moment-vraagt-om-meer-samenwerking-5396446-a1532894
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
La nuna momento postulas pli da kunlaboro
Sekureco estas ne mem-evidenta, asertas Bert Koenders, la Nederlanda ministro pri Eksterlandaj Aferoj. EÅropo devas kunlabori pli multe, ankaÅ sur la tereno de defendo.
NRC 22 novembro 2016
Fare de Bert Koenders
Nederlando estas privilegiita lando, sekure ĉirkaÅita de ringo de stabilaj, prosperaj EÅropaj Åtatoj. Sed nia sekureco estas ne mem-evidenteco. Geopolitiko ne preterpasas nian pordon. Ni plurfoje krude rimarkis tion, dum nia historio. En 1672 (la katastrofa jaro), en 1795 (la fino de la Respubliko), en 1940 (la Germana invado). Tio estis jaroj, en kiuj evidentiÄis ke ni estis ne sufiĉe investintaj en nia sekureco, defendo, diplomatio kaj aliancoj.
Mi ne ekskludas ke ni nun ree troviÄas en tia momento de renversiÄo, je kiu la estonto de nia socio denove estas redefinata. Ĉar kvankam ekonomie ni neniam antaÅe fartis tiel bone, nia lando trapasas nombron da sistemkrizoj, kiuj postulas novan socian kontrakton: pli frua maljuniÄo, kreskanta malegaleco, peniga integriÄo de novvenintoj, klimatkrizo, malpleniÄanta gasveziko.
Krom tio, nia ĉirkaÅejo donas al ni malmulte da ripozo. AgitiÄas ĉe la EÅropa ekstera landlimo. Migrado elprovas nian solidarecon. La tutmonda ekonomia fokuso forÅoviÄas al Azio, kie Rusio, Turkio kaj Irano montras novan memfidon. La limo inter milito kaj paco malklariÄas – pensu pri cyberspace. Internacia terorismo kaj Äihadismo kaÅzis akran mordon en nia sento de sekureco.
Je tiu fono, voĉdonantoj serĉas la danÄerbremson. DiseriÄas subteno por la sistemoj kiuj post la Dua Mondmilito zorgis pri nia sekureco, stabileco kaj prospero: NATO, EU, OSCE[i], WTO[ii] kaj UN. La Britoj eliras el la EÅropa Unio, kaj en la Blanka Domo de VaÅingtono post nelonge sidos prezidento kies moto estas: ‘America First’.
Äœuste en tiu ĉi momento de renversiÄo ni daÅrigu konstrui pontojn. Inter elitisma kosmopolitismo kaj protektisma naciismo. Inter prevento kaj subpremo. Inter realismo kaj idealismo. Inter hejmlande kaj eksterlande. Unu afero estas certa: neniu lando povas fari tion sole – la defioj estas tro kompleksaj por tio.
Sed devus ja alimaniere. Ekzemple pere de EÅropa kunlaborado. Tiu dum la pasintaj jardekoj ĉefe alprenis la formon de leÄdona maÅino por la interna merkato. Sed tiu leÄdon-maÅino ne plu kontentigas en la nuna scenaro. EÅropo bezonas denove reinventi sin mem – kaj rapide. Ni EÅropanoj devas stari firme sur la tero, en la malbona ekstera mondo de 2016. La necerteco pri la nova Usona gvidanteco fortikigas min pri la konvinko: sur kelkaj terenoj, EÅropo devas – sub gvidado de Germanio – kuraÄi fari paÅojn al pli, ne malpli kunlaboradon, certe sur la tereno de sekureco.
Tio signifas: firme investi en vere komunan eksterlandan strategion, sur la terenoj de azilo, defendo, evoluhelpo kaj honesta komerco. Ni devas la EÅropan Komunan Sekureco- kaj Defendo-strategion plue plifortigi: daÅrigi ekzemple la specialigadon de taskoj por niaj militfortoj. La ministroj pri Eksterlandaj Aferoj kaj Defendo ĉi-monate decidis pri tio.
Ni devas fari tion laÅeble plejmulte kun niaj Britaj amikoj. Ĉar ĉu Brexit aÅ ne, ni bezonas ankri la UK[iii]-on en nia EÅropa sekurec-politika kunlaborado. Britio restas ankoraÅ parto de nia EÅropa komunumo de valoroj. Tie kuÅas nia plej granda forto: en homaj rajtoj, libereco kaj demokratio. Strategia agado surbaze de tiuj valoroj: jen kion la nuna momento de renversiÄo demandas de ni.
Apogi niajn valorojn enlande kaj eksterlande: tio eldevigas respekton, ankaÅ se la kontraÅpartio pripensas Äin malsame. Tio signifas: firmteni homajn rajtojn kiel vere altvalorajn – Äuste nun kiam estas tiom da malsukceso devenanta el aÅtokrataj reÄimoj. Apliki striktan kondutmanieron por armil-eksporto. Malavare daÅrigi apogon al la meza parto de la socio, kaj ankaÅ al la junularo. Respektigi la humanitaran militan juron, speciale nun kiam tiu estas malpli respektata en landoj kiel Sirio kaj Jemeno.
Pragmata eksterlanda politiko ne ekskludas principojn kaj idealojn. KontraÅe, realismo kaj idealismo estas flankoj de la sama medalo. Neniu efikeco sen legitimeco. En tempo de aÅtokratio, nov-naciismo kaj terorisma minaco, ni devas kuraÄi fidi al valoroj kiuj alvokas homojn Äis fore ekster EÅropo. Tio estas ankaÅ grava por nia rilato kun Rusio – la alia geopolitika giganto kiun ni en internacia kunteksto devas realisme renkonti, kun la mano etendita por dialogo (OSCE), la pugno por sankcioj (EU) kaj la muskolfasko por fortimigado (NATO).
AnkaÅ kun Usono ni trovu la vojon al konstruktiva kunlaboro
La kurso de Usono restas por ni vivesenca. AnkaŠĉe la nova Usona registaro, ni devas trovi la vojon al konstruktiva kunlaborado, kaj jam nun anticipi pri tio. En NATO, sed ankaÅ en aliaj internaciaj organizoj. Ĉar la tuta sistemo de multflanka institucioj estus eble ne perfekta, sed se ni hodiaÅ nuligus Äin, ni devus denove establi Äin morgaÅ.
Tio certe validas por la UN. Sekureco estas daÅrigebla nur se ni larÄe plenigas Äin – tie la popoloj-organizo havas decidigan rolon. Pere de reformado. Pere de ektemigado pri preventado kaj de-radikaligado. Pere de donado de larÄaj mandatoj al pacmisioj. Pere de funda kaj longtempa investado en la fondado de institucioj, migrad-regado, klimato kaj disvolvado – certe ankaŠĉe la suda bordo de la Mediteraneo. Estos tasko de longa daÅro, kiu postulas investadon. Plifortigo de nia[iv] propra diplomatia reto, en la cirklo de nestabileco ĉirkaÅ EÅropo, apartenas al tio.
Simpla recepto ne ekzistas. Naciaj solvoj por sekureco ne plu sufiĉas. Se ni en EÅropo ne rapide lernos kiel ni povas eksporti stabilecon, tiam ni importos nestabilecon el la landoj ĉirkaÅ ni. Konstruktiva kunlaboro do necesas. Tie kuÅas por Nederlando kaj EÅropo la sola vojo al sekura estonteco en necerta mondo.
Bert Koenders estas en Nederlando ministro pri Eksterlandaj Aferoj. Tiu ĉi artikolo estas bazita sur prelego kiun li faris la 17-an de novembro 2016 en la universitato de la Nederlanda urbo Leiden.
[i] OSCE (Organization for Security and Co-operation in Europe) = Organizo por Sekureco kaj Kunlaboro en EÅropo (OSKE), kiu konsistas el 57 Åtatoj de EÅropo, Centra Azio kaj Norda Ameriko
[ii] WTO (World Trade Organization) = Monda Organizo pri Komerco (MOK)
[iii] UK (United Kingdom) = Britio
[iv] ‘nia’ kaj ‘ni’ en tiu ĉi kunteksto signifas ‘Nederlanda’ kaj ‘Nederlando’