fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC Handelsblad
http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2014/augustus/08/wat-doet-hongarije-nog-in-eu-1407373
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Hungario, kion Äi ankoraÅ faras en la EU?
NRC Handelsblad 8 aÅgusto 2014
Hungario estas membro de la EÅropa Unio, sed la ĉefministro de la lando ne plu kredas pri la malferma, liberala demokratio kiel Åtatformo. Kiel inspirajn ekzemplojn por Hungario, li vidas "sukcesplenajn landojn" kiel Rusion, Ĉinion, Turkion, Singapuron kaj Baraton — "landojn kiuj estas ne okcidentaj, ne liberalaj, ne liberalaj demokratioj, kaj eble eĉ tute ne demokratioj".
Ĉefministro Orban antaÅ nelonge diris ĉi tion en sensacia alparolo por etnaj Hungaroj en Rumanio. Estis pledo por kion li nomis la "illibera Åtato, ne-liberala Åtato". Kaj ankaÅ estis anonco de la kontraÅ-okcidenta kurso kiun li, post sia elektovenko ĉi-printempe, volas sekvi dum la venontaj kvar jaroj.
Dum la lastaj jaroj, Orban jam faris gravajn kaj maltrankviligajn paÅojn en tiun direkton. Por la juÄistaro li enoficigis nur politikajn amikojn. Li ĉesigis la sendependecon de la centra banko. Li subfosis la gazetaran liberecon, direktis la voĉdonan sistemon laÅ sia volo kaj stimulis Grand-Hungarajn sonÄojn per donado de Hungaraj pasportoj al etnaj Hungaroj eksterlande.
Orban diras ke la valorojn de la liberalismo, "kiel liberecon ktp", li ankoraÅ alte subtenas. Li tamen volas "tiun ideologion" ne plu "kiel centran principon de la Åtato". Lia politika idealo postulas reorganizon de la Åtato, li diras, kaj la formetadon de kelkaj "obstakloj", kiel ne-registaraj organizaĵoj (NRO-j) kiuj aÅdacas okupi sin pri politikaj temoj. Estas nur unu el la problemoj, kiu montras, ke la Hungara ĉefministro fariÄis samideano de la Rusa prezidento Putin. Alia signo de tiu parenceco estas lia antipatio kontraÅ Ameriko, kie individuismo kaj morala dekadenco estus ekiriginta impetan malsupreniÄon.
Fidesz, la partio de Orban, en la EÅropa parlamento estas membro de la plej granda frakcio, tiu de la EÅropa Popola Partio EPP al kiu ankaÅ la CDU (Kristandemokrata Unio) de kanceliero Merkel kaj la CDA (Kristandemokrata Apelacio) en Nederlando apartenas. Sed Orban mem apenaÅ estas ankoraÅ eÅropana. Eksterlandajn kompaniojn li vidas kiel minacon al la nacia intereso; kaj pri demokratiaj elirpunktoj de EÅropa Unio, kiel ekzemple malfermiteco, libereco de la gazetaro, kaj la laÅleÄa Åtato, li fajfas.
La EU ne plu povas Åajnigi kvazaÅ nenio okazas. LaÅ EU-komisiito Reding pri Justeco, la Unio devus konsideri forpreni de Hungario Äian voĉdonrajton en la EÅropa Konsilio. TIo estas tro. Lasu ĉefministron Orban unue veni al la EÅropa Parlamento por klarigi kial li, kiel admiranto de la Rusa kaj Ĉina sistemo, meritas ankoraÅ en Bruselo plenvaloran lokon ĉe la tablo kie gravaj decidoj estas prenataj.