fonto:
laNederlanda ĵurnaloTrouw
http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/4388773/2016/10/04/Sterke-leider-maakt-misbruik-van-democratie.dhtml
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Forta gvidanto misuzas demokration
En multaj landoj, oni vidas ekfloradon de aÅtokrataj gvidantoj. Timigitaj civitanoj donas al ili spacon.
Trouw 4 oktobro 2016
Janne Chaudron
(redakcio pri eksterlando)
La aÅtoritata gvidanto antaÅeniras, kaj ne nur en landoj kiel Ĉinio kaj Rusio. Tio estas tutmonda tendenco kiu etendas de Pollando al Ugando, kaj de Turkio al Barato. En ĉiuj ĉi landoj la potencon havas aÅtokrataj gvidantoj, kiuj malrapide detruas la liberecojn de civitanoj, kaj formetas socialajn organizojn kaj aktivulojn kiel perfidulojn aÅ teroristojn.
Dhananjayan Sriskandarajah de civitan-organizo Civicus[i] avertas pri tiu ĉi fenomeno. "En pli ol cent landoj estis pasintjare civitanaj liberecoj minacataj, ja rekordo", diras Sriskandarajah. La Srilankano estis hieraŠen Nederlando por prezenti sian raporton pri tiu temo ĉe la sesdeka datreveno de Oxfam Novib[ii].
Kiel vi klarigas la ekfloradon de la aÅtoritata gvidanto?
"Homoj estas necertaj, kaj bezonas firman gvidadon. Vi vidas tion en Rusio, sed ankaÅ en Usono, kie Trump forte konkuras. Kaj okazas pli. La klasika diferenco inter diktatoreco kaj sana demokratio, kiel ni konis tiun de antaÅ la Malvarma Milito, malaperis. Veraj diktatoroj apenaÅ ekzistas. Ekzemple en Ruando oni dece organizas elektojn, kaj estas parlamento tie. Unuavide bone funkcianta demokratio. Sed Åajno trompas. En tiu lando regas gvidanto kiu tuj ĉesigas iun ajnan formon de opozicio."
La aÅtoritata gvidanto do lerte uzadas demokratiajn instrumentojn? Ekzemple, la referendumo kiu Hungario organizas pri rifuÄint-kvotoj, aÅ la plebiscito en Rusio pri Krimeo.
"Jes, tio faras la aferon tiel cinike. AÅtoritataj gvidantoj scipovas kiel ludi la demokratian karton. Kaj la teÄ¥nikoj estas tre progresintaj. Jam tridek jarojn laboradas ekzemple elektad-observantoj por kontroli ĉu la elektadoj pasas honeste. Sed pro kio oni devus gajni la elektojn je la tago kiam tiuj okazas? AÅtoritataj reÄimoj simple aranÄas ke – longe antaÅ tiuj elektoj – ili jam estas devigintaj la opozicion silenti."
Kial verdire, landoj ne volas pli longe la demokratian modelon?
"La plej grava klarigo estas la ekflorado de la sekurec-tagordo. Tion vi vidas ankaÅ en landoj kiel Usono, Francio kaj Britio. Por endigigi la danÄeron de terorismo, preskaŠĉio estas permesata. Ekzemple la fermado de sociaj medioj, la spionado de personoj aÅ la kontrolado de moncirkulado. Estas ekzemple enkondukita nova leÄaro, kiu devas preventi ke teroristoj legaligi monon. Tio havas sekvoriĉan efikadon sur socialajn organizojn. Ni, kiel Civicus, volis apogi projekton en Sudano. Sed la Usonaj aÅtoritatoj malpermesis nin translokigi la monon al tiu lando, ĉar ili timis terorismajn aktivecojn."
Socialaj organizoj do estas la viktimoj?
"Jes, ties laboro estas farita neebla en multaj landoj, kun la argumentado ‘ni protektas la sekurecon’. Ekzemple Barato antaÅ nelonge enkondukis tre ampleksan leÄaron sur la tereno de civitanaj liberecoj. Sed amasprotestoj ne realiÄis. Tio surprizis min."
Evidente la kulpo kuÅas ankaŠĉe la organizoj mem. Homoj petadas fortan gvidanton. Ili bezonas sekurecon, eĉ se tiu kostas al ili civilajn liberecojn.
"Mi certe imputas tion al ni. Socialaj organizoj dum la lastaj jaroj fariÄis burokrataj institucioj, kiuj nur volonte klinis la orelon al la deziroj de la donantoj. Por la sentado de la politika klimato estas ja tro malmulte investita."
Ĉu socialaj organizoj kiel Civicus estas ankoraŠvere io de la nuna tempo? Oni vidas ke junuloj organizas sin alimaniere, imagu ekzemple la Occupy[iii]-movadon.
"Tion ni stimulas ankaÅ. Sociaj medioj donas tiurilate multajn Åancojn, ne nur por aÅtoritataj reÄimoj. Tra tiu vojo protestoj nuntempe estas organizataj. Kaj la amuzaĵo estas ke tiuj manifestacioj ne plu nepre havas idealisman karakteron, kiel en la sepdekaj jaroj kiam ĉiu iris surstrate por pugnigi la manon kontraÅ nuklea energio. Unu el la plej grandaj protestoj ĉi-jare en Britio estis organizata fare de kaj favorantoj kaj kontraÅuloj pri la ĉasado de vulpoj. Junuloj hodiaÅ amase subskribas peticiojn sur Facebook aÅ partoprenas al flashmobs[iv]. Tiurilate la demokratio dume estos ankoraÅ ne morta. Mi estas esperema."
Janne Chaudron estas ekde 2012 reportero ĉe Trouw, pri Rusio kaj Orient-EÅropo.
[i] Civicus: vidu http://www.civicus.org/index.php/en/about-us-125
[ii] Oxfam Novib: vidu http://www.oxfamnovib.nl/english/home
[iii] Occupy: vidu http://epo.wikitrans.net/List_of_Occupy_movement_protest_locations
[iv] flashmobs: vidu https://en.wikipedia.org/wiki/Flash_mob