fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/09/china-vreest-vooral-bewapening-zuid-korea-4205666-a1520571
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Ĉinio ĉefe timas armadon de Sud-Koreio
Nord-Koreio plialtigis la streĉiÄojn en la regiono, pro Äia plej peza nuklea provo Äisnun.
NRC 9 septembro 2016
Fare de Oscar Garschagen,
NRC-korespondanto en Åœanhajo
Ĉinio estas furioza. Ne pri Nord-Koreio, kiu vendrede[i] pere de nova subtera nuklea provo plue plialtigis la streĉiÄojn en Orient-Azio, sed pri Sud-Koreio. La rifuzo de la Sud-Korea prezidento Park rekonsideri sian decidon venontjare instali la progresintan Usonan aero-defendsistemon THAAD (Terminal High Altitude Area Defence) Äenas Ĉinion altgrade.
Pri tio estas grandaj kaj ankaÅ malgrandaj indikoj. La ege popularaj popsteluloj el Sud-Koreio estas subite alfrontataj kun nuligoj de ilia aperado en Ĉinio. AnkaÅ la vendado de iliaj videoj malpliiÄas. Kaj klopodoj de la Ĉina prezidento kaj partiestro Xi Jinping, por lunde[ii] dum la G-20 pintkunveno en Hangzhou[iii] persvadi la Sud-Korean prezidenton Park al aliaj pensoj, restis senfruktaj.
Ĉinio, tiel evidentiÄas el reakcioj de altrangaj partifunkciuloj en la partio-gazetaro kaj de generaloj, vidas THAAD-on kiel pli granda minaco por la Ĉina strategia sekureco ol per nukleaj armiloj ekipita Nord-Korea armeo. THAAD-roto en Sud-Koreio estas ne nur kapabla defendi la landon kontraÅ Nord-Koreaj misiloj kaj artilerio kun nukleaj kapoj, sed ankaÅ kontraÅ la Ĉinaj nukleaj arsenaloj.
Krom tio, la THAAD-konektitaj radaraj kaj satelitaj observado-sistemoj ebligas Usonon profunde rigardi en Ĉinion. La Ĉina armeo timas ke la potencaj THAAD-radaroj oferas al la Usonanoj la Åancon observi kun granda precizeco la agojn de la Ĉina armeo en la Nord-Oriento de Ĉinio, kie estas postenigitaj la plej gravaj armeo-korpusoj.
En Pekino tamen estas iom da kompreno por la kreskantaj zorgoj de Sud-Koreio pri la intencoj de la Nord-Korea gvidanto Kim Jong-un, kiu estas vidata de prezidento Park kiel "danÄera frenezulo". Sed en suspekteman Ĉinaj okuloj, la veno de THAAD-roto precipe celas protekti en Sud-Koreio la Usonan armeon, kaj ne la loÄantaron.
Ekspansioj de Usonaj armilsistemoj sur la Korea duoninsulo estas do baldaÅ interpretataj kiel klopodoj ĉirkaÅi leviÄantan Ĉinion kaj komenci "novan malvarman militon", en la vortoj de la partio-ĵurnalo Global Times. Dum la G-20 pintkunveno la Usona prezidento Obama ne sukcesis trankviligi sian Ĉinan kolegon Xi ankaÅ pri tiu punkto.
Post la kvara Nord-Korea nuklea provo, la 6-an de januaro 2016, Obama proponis instali THAAD-roton, 200 kilometrojn sude de Seulo. Kvankam Park pri tio vendrede[iv] nenion diris, estas kredinda ke la kvina kaj Äis nun plej peza provo sole plifortigis Åin en Åia intenco akcepti tiun proponon.
La argumenton ke Sud-Koreio tiel plialtigas la streĉiÄojn kaj iÄas eĉ pli granda militista celo, Parko malaprobas. Nord-Koreio ja ne nur daÅrigas disvolvi nukleajn kapojn, sed ankaÅ la misilojn kapablajn transporti nuklean kapon. Balístikaj misiloj de longa atingo, per kiuj Nord-Koreio povas frapi Los-AnÄeleson kaj San-Franciskon, ankoraÅ ne apartenas al la arsenalo. Sed laÅ Sud-Koreaj kaj Usonaj ekspertoj, estas nur afero de tempo antaÅ ol Nord-Koreio kapablas instali nukleajn kapojn sur konvencia artilerio, per kiuj Seulo povas esti bombardata.
La nun videbla plimalboniÄo de la Äis pasintjare tre koraj rilatoj inter Ĉinio kaj Sud-Koreio – kaj ankaÅ de la Ĉinaj-Usonaj rilatoj – agas en la avantaÄo de la Nord-Korea gvidanto Kim Jong-un. "Estas tre inteligenta kaj lerta de Kim Jong-un, ke li semis malpacon inter Ĉinio, Usono kaj Sud-Koreio," diras Stephan Haggard de la Korea Pacific Institute de la Universitato de San Diego.
[i] vendrede, la 9-an de septembro 2016
[ii] lunde, la 5-an de septembro 2016
[iii] G-20: vidu i.a. http://peripateante-trattt.blogspot.nl/2016/09/malfermita-g-20-pintkuveno-en-hangzhou.html
[iv] vendrede, la 9-an de septembro 2016