fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/09/kernproef-van-noord-korea-lijkt-zwaarste-ooit-te-zijn-4205433-a1520596
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Nuklea provo de Nord-Koreio Åajnas la plej peza iam
Nord-Koreio nun vere volus fari nuklean armilon.
NRC 9 septembro 2016
Fare de Oscar Garschagen,
NRC-korespondanto en Åœanhajo
La kvina subtera nuklea provo dum jardeko en Nord-Koreio kaÅzis vendrede[i] grandan angoron en Ĉinio, Sud-Koreio kaj Japanio. LaÅ la unuaj indikoj, temas pri la Äis nun plej peza provo. Fakuloj pensas ke la demando ne plu estas ĉu Nord-Koreio kapablas produkti nuklean armilon, sed kiam.
La plej freÅdata provo kun eksploda forto de almenaÅ 10 kilotunoj da TNT[ii] – kaj laÅ Sud-Koreiaj fontoj eĉ 20 kilotunoj da TNT – okazis kiel simbola gesto je nacia festotago. HodiaÅ oni solenas en Pjongjango la 68-an datrevenon de la Demokratia Popola Respubliko de Koreio (DPRK). Tio okazis sur la Nord-Koreia Åtata televido, kvazaÅ delire. Estis parolata pri “grandega kaj decidiga paÅo” por evoluigi armilon “por la paco”.
Äœis en la grandaj Ĉinaj urboj laÅlonge de la limo kun Nord-Koreio, oni sentis la Åokon de la eksplodo kaj ĉe tiu akompanatan tertremon de 5,3 sur la Richter-skalo. La Sud-Korea registaro kunvenis en krizo-konsiliÄo, kaj kondamnis la provon per intertempe konataj parolturnoj. La Sud-Korea prezidento Park Geun-hye tuj forlasis la pinton de Sud-Orient-Aziaj gvidantoj en Laoso.
Ĉinio nomis la kvinan provon bedaÅrinda, senpripensa kaj minaco al la nacia sekureco. Sed rilate al tio lasta, estis ankaÅ menciata la Sud-Korea plano instali Usonan kontraÅmisilan Åildon.
"Tio estas enverÅi oleon en la fajron. Usono kaj Sud-Koreio daÅrigas siajn militludojn sur la Korea duoninsulo, kaj Nord-Koreio lanĉas balístikajn misilojn", diras la Ĉinaj aÅtoritatoj. "Jen pulvobarelo preta eksplodi ajnmomente, kaj tre serioza minaco por la regiono; estas esenca ke ĉiuj partioj denove sidiÄas ĉirkaÅ la tablo," diras Ĉinio.
Ĉu la granda najbarlando de Nord-Koreio ankaŠvere kunlaboras konforme la plenumo de la UN-sankcioj, estas tamen la demando. Ĉe la plej nordaj limtransirejoj staras ĉiutage longaj vicoj da kamionoj kun oleo, elektroniko kaj nutraĵoj.
Nord-Koreio komencis en 2006 siajn nukleajn provojn. La ĉefa argumento estis sindefendo kontraÅ Usona kaj Sud-Korea agreso. La plutonio devenas de la nuklea instalaĵo ĉe Yongbon. Temas pri daÅre pli pezaj provoj, la dua en 2009 havis forton de 3 kilotunoj da TNT, la antaÅlasta, la 6-an de januaro 2016, havis forton de 8 kilotunoj da TNT. Militistaj ekspertoj ankaÅ timas, ke Nord-Koreio laboras pri la produktado de pli malgranda tipo de nuklea kapo, kiu povas esti muntata sur balistika misilo.
Kim Jong-un ne plu farus tion por eldevigi – pere de tiu ĉi speco de minacoj – ekonomiajn koncedojn kaj helpon. Li vere celas al la disvolvado de pli malgranda tipo de nuklea kapo, kiu ankaÅ povas esti muntata sur misiloj de mallonga atingo. Li farus tion por deturni la atenton de enlandaj problemoj, kaj por fortigi sian propran pozicion rilate al la militistaro.
[i] vendrede, la 9-an de septembro 2016
[ii] TNT (trinitrotolueno) estas iu mezurbazo por bomboj kaj aliaj eksplodaĵoj