fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/12/12/de-bom-die-jou-raakt-die-hoor-je-niet-1566524
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
La bombo kiu trafas vin, tiun vi ne aÅdas
Zaina Erhaim (30-jaraÄa) en Åia lando Sirio trejnas civitanojn al ĵurnalistoj, kaj pro tio ricevis la Peter Mackler Award. Åœi nun travojaÄas la Okcidenton por paroli pri sia laboro, "Iuj homoj kiujn mi trejnis estas kaptitaj aÅ mortigitaj".
NRC 12 decembro 2015
Teksto fare de Maral Noshad Sharifi
"Mi ĉi tie en la Okcidento ne povas koleri je homoj pro tio ke ili ne komprenas, kio okazas en Sirio. Estas fore, la situacio estas tre Ä¥aosa kaj estas malfacile akiri informojn. En la okcidentaj amaskomunikiloj ankaÅ neniam aperas tekstoj pri la ĉiutaga vivo de normalaj Sirianoj, ĉiam temas pri ekstremismo. Kiam mi estas ĉi tie por paroli pri mia laboro – eĉ antaÅ la atencoj en Parizo – oni estas nur scivolaj pri IÅœ. Mi devas esti pacienca por trakti tion. Memkompreneble Sirianoj estas minacataj de IÅœ, sed la plejmultoj fuÄas pro la reÄimo de Assad. Tiu respondecas pri ĉirkaÅ 96 procentoj de la mortintoj en mia lando. IÅœ kaj aliaj grupoj pri 4 procentoj – mi ne trovas tion en Okcidentaj ĵurnaloj. Kaj mi mem spertis kiel Äi funkcias. Se mi ĵetas du rakontojn al internacia ĵurnalo, unu pri Assad kaj unu pri IÅœ, ili ĉiam elektas la lastan. Mi ne tute komprenas de kie tiu IÅœ-fascinado devenas. Eble el tio ke IÅœ unuflanke konfirmas ilian islamofobian rigardon sur la muzulmana mondo: malbelaj homoj kun malmodernaj ideoj, kiuj faras frenezajn aferojn. Kaj jes, kompreneble la Siria popolo estas terurita de IÅœ. Sed pri la rifuÄint-krizo, kiu parenteze jam tri jarojn ĉeestas, sed nur nomiÄas krizo ĵus ekde Äi atingis EÅropon, kulpas ja vere la reÄimo."
"Mia studado pri ĵurnalismo ĉe la Universitato de Damasko estis vere tempoperdo, Äi estis tro teoria. Multaj el miaj instruistoj estis diplomiÄintoj el sovetiaj universitatoj, ili havis komunisman manieron de instruado kaj lasis nin ekzemple legi sole el siaj propraj verkoj. En 2010 mi ricevis stipendion por daÅrigi mian studon ĉe City University en Londono. Tio estis mirinda, nur tie mi vere lernis kio estas ĵurnalismo. Mi poste povis tuj eklabori ĉe BBC Arabic. Jarlonge mi tie havis postenon kiel redaktoro, mi produktis de el Londono rakontojn pri la milito en Sirio. Fojfoje mi vizitis mian familion en Idlib[i]. Tiam estis jam tiel danÄera, ke la BBC neniam elsendus min tien – eksterlandaj ĵurnalistoj tie Äuste forlasis la landon unu post la alia. Ĉiuj tieaj teruraj okazantaĵoj do ne plu estis registrataj, tre frustra estis tio, mi ja volis retroiri."
"Jam dum jaroj mi konis la laboron de la Institute for War and Peace Reporting, kaj mi decidis nome de tiu trejni civitanojn al ĵurnalistoj. Tiel almenaÅ eblus prezenti rakontojn, mi pensis. La civitanoj kiujn mi trejnas estas inter 18- kaj 40-jaraÄaj, kaj kelkaj jam ekde la militkomenco aktivadas, do mi povas facile trovi ilin. En Sirio mi gvidas la kursojn pri televida ĵurnalismo kaj gazetĵurnalismo. Miaj lernantoj povas ankaÅ iri al Turkio, kie miaj kolegoj instruas ilin kiel ili povas fari filmojn. Komence estis verdire nur viroj, kiuj venis, sed mi aktive ekserĉadis virinojn, kiuj nun faras ankaÅ rakontojn. Pere de Facebook kaj Skype mi interkonsentas kun ili, fakte neniam per retpoÅto, tio ne bone funkcias ĉi tie. Miaj grupoj estas ne tiom grandaj: ĉiam dek Äis dek kvin homoj. Mi instruas ilin kiel pafi kaj redakti videojn. Ni ankaÅ donas al ili kameraojn, se estas necese."
"Ni havas retejon, Damascus Bureau[ii], kie la rakontoj de ĵurnalistoj estas metataj. Ili ricevas monon pro tio. Mi ankaÅ kontaktigas ilin kun Arabaj televidstacioj kaj retejoj. Ekde la plifortiÄinta perforto en Sirio, iÄas ja ĉiufoje pli malfacile labori kiel ĵurnalisto. Ĉio iras tre malvigle. Vi neniam scias kiam la interreto rezignas, kaj ĉu disponeblas elektro por Åargi la baterion de via fotilo. Iuj personoj kiujn mi lastatempe trejnis, estas intertempe kaptitaj aÅ mortigitaj en bombadoj. Ne nepre signifas ke la situacio por ili estas pli danÄera ol por aliaj Sirianoj, ĉiu tie estas konstante en danÄero."
"Unu el la Sirianoj kiun mi trejnis kaj jam konas dum jaroj, li nomiÄas Wassim, estas kelkajn semajnojn antaÅe trafita de Rusa bombo, dum li estis filmanta. Liaj amikoj forportis lian korpon, kaj trovis lian kameraon – vi aÅdas lin elblovi sian lastan spiron. Nun kiam Rusio bombardas Sirion, multfoje sur lokoj kie civitanoj kaj aktivuloj de la Siria Libera Armeo[iii] troviÄas, la situacio iÄis pli danÄera. Centoj de miaj amikoj jam foriris dum la lastaj tri jaroj. Iuj fuÄis al EÅropo, aliaj nun estas en Turkio. AnkaÅ la plej engaÄitaj aktivuloj, kiuj volis resti Äis la fino, nun foriras. Nun kiam la Rusoj partoprenas en la milito, ne plu estas espero en Sirio."
"Assad esta la kialo ke IÅœ ekzistas, kaj tiel longe kiel Assad restas, ankaÅ IÅœ restos. Eble bombardas la Okcidento nur IÅœ-celojn ĉar tio pli facile pravigebla Åajnas. Ili povas tion pli bone ekspliki al sia popolo, al siaj voĉdonantoj. EÅropo ankoraÅ daÅre ne volas akcepti, ke estas multaj rifuÄintoj sur Äia kontinento kiuj bezonas helpon. AnkaÅ estas ankoraÅ multaj homoj en Sirio kiuj tie ne povas translokiÄi, nek foriri. La Sirianoj daÅrigas iri en la direkton de EÅropo. Kiom ajn danÄera la vojaÄo estas, Äi estas multe malpli severa ol kion ili lasas malantaÅ si. Eĉ se oni konstruas kradon ĉirkaÅ EÅropo, ili fosos kavon kaj rampos tra sub Äi."
"Sirianoj estas bombardataj el la aero fare de Assad kaj Putin, ekde la fundo fare de Irananoj kaj Åijaismaj grupoj. De post la atakoj en Parizo la situacio iÄis ankoraÅ pli danÄera. La Okcidento nun mem radikaliÄas, ili ĉiam iÄas pli ekstremaj kaj tiel donas al IÅœ pli da ekzistorajto. Nia popolo estas el ĉiuj flankoj traktata malinde por homoj. Tiuj aeratakoj devas halti unue."
"Miaj gepatroj kompreneble trovas tion malfacila, ke mi estas ankoraÅ tie. Mia patro ankaÅ loÄas ankoraÅ tie, sed mia patrino estas foririnta al Turkio. Mia pli juna frato vojaÄas iom tien kaj reen. La kialo ke mia patrino akceptas tion estas, ke Åi mem ankaÅ implikiÄis en la revolucio. Åœi partoprenis en multaj de la manifestacioj kaj vere kredas pri mia agado, sed Åi ankaÅ konstante timas ke io okazos al mi."
"Mi mem ankaÅ estas timema. Mi ja scias ke mi ĉiumomente povas morti. Kaj la bombo kiu trafas vin, tiun vi ne aÅdas. Vi aÅdas nur la bombojn kiuj falas distance. Foje estas pluraj je tago, foje nur unu. Mi fakte tute ne plu vidas estontecon por Sirio, nek por mi mem. Fojfoje mi iras al mia patrino en Turkio, por liberigi mian kapon kaj malstreĉiÄi. Sed tamen mi ankoraÅ ne havas la senton ke mi estas preta por foriri. Mia trejnado de ĵurnalistoj almenaÅ tenas mian konsciencon kontentigita."
"Mi scias, ke ĉi tiu laboro vere ne ÅanÄos la publikan opinion en la Okcidento, aÅ devigas la registarojn fari ion. Mi faras mian laboron por vivteni la voĉojn de miaj homoj. Mi volas ke ĉiuj batalmortintoj ne estas numeroj, sed ekhavas vizaÄojn. AnkaÅ por la historiverkado pri la lando. Tiel ke Sirianoj kiuj estas for, povas denove legi la rakontojn kaj revidi bildojn. Tiel ke ili scias ĉion, kio okazis ĉi tie."
Peter Mackler Award, vidu: www.pmaward.org
[i] Idlib = urbo en la nordokcidento de Sirio.
[ii] Damascus Bureau, vidu: https://iwpr.net/people/damascusbureau
[iii] Siria Libera Armeo, vidu ankaÅ: http://esperanto.cri.cn/581/2013/11/27/172s156431.htm