Nederlandlingvaj   ĵurnal-artikoloj

tradukitaj en Esperanton
fare de Toon Witkam


fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2015/augustus/01/zoek-de-verschillen-tussen-china-en-japan-1519890
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam

Trovi la diferencojn inter Ĉinio kaj Japanio

NRC 1 aÅ­gusto 2015

 

Fare de   Maarten Schinkel

 

La prezoj de nemoveblaĵo en la alkureganta Azia lando tute fariĝis eksterkontrolaj. Jaroj de neelteneblaj investoj kreis grandegan trokapablon ĉe de la ŝtato elkovitaj konglomeraĵoj. Pro la polucio la videbleco en la ĉefurbo estas apenaŭ pli ol kvindek metrojn.

La ekonomia modelo de la novulo orientiĝas je investado kaj eksporto, kaj devos esti transformita en la direkton de enlanda konsumado. Okcidentaj konsumantoj intertempe ĝojas:  la prezo de elektronikaj gadgets rapide malaltiĝas laÅ­grade kiom la lando pli kaj pli kapabligas sin en la produktado. Sed ili ankaÅ­ timas pri ilia propra industrio kiu kolapsas sub la alfluo de produktoj sur la monda merkato. Produktoj, parto de kiuj maltrankvilige multe prunteprenis de Okcidentaj inventoj kaj patentoj. Regas la timego ke entreprenoj kaj nemoveblaĵo estos grandskale aĉetataj de kapitalfortaj novuloj.

Tiam la ĝis kapturna alteco suprenpuŝita borso en la Azia lando komencas ŝanceliĝi. La ŝtato ekagas per akaparado de akcioj, por malebligi la kurzojn plie fali. Tio malsukcesas finfine. Bankoj, kondukitaj de la ŝtato, kaŝas grandan kvanton da malbonaj pruntoj en sia bilanco. La industriaj konglomeraĵoj montriĝas promenantaj mortintoj. Malaltiĝantaj nemoveblaĵ-prezoj faras la situacion post tio nur pli malbona.

Estas tenta meti la supremenciitajn travivaĵojn de Japanio, antaŭ kvaronjarcento, kiel ŝablonon sur Ĉinio. Sed, ĉu la komparo ja aplikeblas?

 

Japanio ne havis geopolitikajn ambiciojn, Ĉinio ja havis. Jen eble la plej danĝera.

 

Unue la bona novaĵo, nur laÅ­ ĝia taksebleco:  la diferenco de skalo estas tro granda. En Ĉinio loĝas almenaÅ­ dekoble pli da homoj ol en Japanio. La diverseco en kulturo kaj aktiveco estas multe pli granda en la Ĉina ekonomio. Tiu havas la amplekson de tuta kontinento. La ŝanco ke tia tuta areo iĝas en longedaÅ­ra depresio kiel ĉe Japanio, estas multe pli malgranda.

Tio ne signifas ke recesio (kiel ajn oni tiun difinas) en Ĉinio neeblas. Rapide kreskantaj landoj, ankaÅ­ en la Okcidento dum la deknaÅ­a jarcento, travivas de tempo al tempo severan refalon. Kaj post tio tutsimple denove persistas. La plej multaj observantoj supozas ke la nunaj disvolviĝoj en Ĉinio estas la rezulto de kresko-ritmo kiu necese malrapidiĝas laÅ­grade kiom la ekonomio plenkreskas. La ‘kuratingo-efekto’ al la Okcidento estonte ĉiam perdus forton; kio kompreneble neniam okazas iom post iom, krom eble en la masaĝitaj statistikoj de Ĉinio.

Estas ankaŭ malbona novaĵo. La Japana ekonomia malvigleco en la jaroj 90 estis spektaklo kiu okazis sur la flanka scenejo de la monda ekonomio. La Okcidento laboris plenforte kaj eĉ ne lasis konfuzi sin de la Azio-krizo de 1997-1998. Nun tio estas alie. Ne nur ĉar la tempoj estas multe pli rompiĝemaj ol tiam. Ankaŭ pro tio ke la internacia interdependeco estas multe pli granda ol antaŭe. Produktad-ĉenoj estas tutmondigitaj. La krudmaterial-ekonomio estas tutmondiĝita. Ĉinio jam longe estas pli granda vendomerkato por okcidentaj produktoj ol Japanio iam estis. La Ĉina ekonomio jam nun estas, en krudaj dolaroj, duoble tiel granda ol la Japana. Ĝustigita por aĉetpovo, ĝi preskaŭ estas kvaroble tiel granda.

Ĉina malrapidiĝo ne preteriras al la eksterlandoj. Certe ne al krudmaterial-landoj kiel Rusio aŭ Brazilo, kiuj jam sentas la doloron. Kaj ankaŭ ne al la cetero de Azio, aŭ al Nederlando. Tio koncernas ne nur la ekonomion. Japanio ne havis geopolitikajn ambiciojn, Ĉinio ja havis. Kaj tio eble ja estas la plej danĝera diferenco.

 

 

Ĉiuj artikoloj   |  




©marto 2024 Toon Witkam | Powered by RosyGrass