fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2015/mei/29/zij-die-van-het-milieu-houden-haten-de-democratie-1499373
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Tiuj kiuj Åatas la medion, malamas la demokration
Inciti fiÅkaptistojn kaj malestimi la politikon, kiel faras Greenpeace, ne estas bagatelo, opinias Sebastian Valkenberg.
NRC 29 majo 2015
Fare de Sebastien Valkenberg
Kiam Greenpeace antaÅ nelonge sinkigis Åtonblokojn en la Nordan Maron, tio ne estis incidento. Estas konata Åablono. Tuj kiam naturprotektantoj iÄas senpaciencaj, ili kredas ke preterpasi la politikan decidiÄon estas en ordo. En ekstremaj kazoj ili prenas la leÄon en siajn proprajn manojn.
Se ne eblas vole, tiam ja nevole ‒ estis la penso malantaÅ tio. Per sia agado Greenpeace volis la fiÅkaptadon kontraÅi, ĉar de la politikistoj malmulto estis atendebla. LaÅdire estas "manko de decidemo de la Nederlanda registaro por protekti la naturon de Norda Maro".
La malestimo por la politiko troviÄas profunde ‒ tre profunde. Denove kaj denove montriÄas kiom Äi apartenas al la radikoj de la medio-movado. Vidu ankaÅ aktivecklubon Urgenda, kiu antaÅ nelonge paÅis al la tribunalo. La juÄisto devis fari kion politikistoj preterlasis, zorgi pri pli ambicia klimatpolitiko. "La Åtato evidente volas deturni la okulojn, kaj ne plenumi sian zorgdevon", tiel diris la advokato de Urgenda. "Tiam ĉio ĉesas".
La sola lumpunkto estas ke ĉi tie almenaÅ la leÄa vojo estas preferata al ACTIE![i] de Greenpeace. Sed la pensmaniero estas ĉiam la sama. AranÄoj estas farataj ne sufiĉe rapide, aÅ estas tro feblaj, kaj la demokratio perdas rapide sian altiran forton. Administraj proceduroj estas ja maloportunaj formalaĵoj, kiu kaÅzas malrapidigon.
Iagrade ĉiu konas tiujn kazojn de indigno. Dum en Ĉinio aÅtostrado estas konstruata ene de duonjaro, ĉe ni en Nederlando ne eblas konstrui, alikonstrui aÅ renovigi sen io plu. Ekzemple la fama Rijksmuseum[ii] en Amsterdamo estis dek(!) jarojn fermita pro alikonstruo. Sed kion fari se la duono de Amsterdamo rajtas kundecidi ĉu oni tenu malfermita la biciklo-tunelon sub la muzeo?
La frustriÄo ĉe la medio-movado tamen iÄas pli grava ol la kutima grumblado pri la demokratio. Iuj problemoj estas tiel urÄaj, tiujn oni ne konfidu al politikistoj. Ili estas severe limigataj en sia movlibereco, pro tio ke ili volas kontentigi siajn delegintojn, deputintojn kaj apogantojn; kaj tiam estas ankoraÅ la wheel and deal[iii] kun aliaj partioj, ĉar preskaÅ neniam iu havas plimulton. Estas politika umado Äenanta tiujn radikalajn solvojn kiuj necesus por deturni la apokalipson.
Tiel okazas nun kaj tiel jam okazis antaÅ kvardek jaroj, kiam la raporto de la Klubo de Romo aperis. La baza trajto de la raporto estas konata: estis kvin minutojn antaÅ la dekdua. BaldaÅ, ĉiuj gravaj naturaj helprimedoj estus elĉerpitaj, kun ĉiuj malagrablaj konsekvencoj de tio.
La antaÅvidita doomsday[iv] ankoraÅ ne okazis. Sed nu ja, esploristoj fojfoje malpravas, ĉu ne? Jen tro frivola reago. Ĉi tie ne temas pri erarego sen io plu! Tiu estas ekstre korÅira se vi pripensas kiajn oferojn oni devus fari por deturni la proksimiÄantan pereon.
"Demokratio ne estas panaceo", diris la Klubo de Romo en 1972. "Kvankam eble sonas blasfeme, demokratio ne plu longe taÅgas por la taskoj kiuj alfrontas nin. La komplekseco kaj teÄ¥nika naturo de multaj de la hodiaÅaj problemoj ne ĉiam permesas, ke elektitaj reprezentantoj en la Äusta momento faros kompetentajn decidojn.
Plendi pri malrapida decido-farado estas unu afero. Sed oni devas bone atenti se la plendoj transiÄas en revado pri pli da decidemo kaj portempaj suspendoj de la demokratio. Eble iuj spertas tion kiel sakrilegion, la Klubo de Romo almenaÅ ankoraÅ koncedas. Sed principojn ni povas al ni permesi sole en tempo de paco.
Estas karakteriza kazo de la tiel nomata Noble Cause Corruption. La plej ruza de Äi estas ja tiu nobla celo, ĉar kiel vi difinas tiun? Tio apenaÅ eblas. Äœi sin manifestas kiel elastan terminon, kiu daÅre povas esti plie etendita. Multaj projektoj meritus esti pritraktataj en senventejo, pro ilia urÄeco aÅ la rezisto kiun ili akvokas.
Mi ankoraÅ povas memori la deklarojn faritajn antaÅ kelkaj jaroj de Jean-Claude Juncker, intertempe prezidanto de la EÅropa Komisiono, sed tiam ankoraÅ prezidanto de la EÅro-grupo. La eÅrokrizo atingis kulminon, kaj demokration li trovis ja Äena afero. "Se iÄas treege, oni mensogu."
Por tuta klareco: ĉi tie ne parolis iu kiu bedaÅris tiun iradon de la aferoj, kaj nur en ekstrema kazo sentis sin devigita eviti la demokratian decidiÄon. Dum antaÅaj okazoj manifestiÄis ke por Juncker la amo al demokratio tute ne estas senrezerva. La elektantaro ja povus fari strangajn kapriolojn.
Povas esti ke mondplibonigantoj Äenerale estas impresiÄemaj al Noble Cause Corruption. Sed ĉi tiu malbonaĵo estas ankoraÅ iomete pli virulenta ĉe la medio-movado, kiu eĉ pli suferas de kvin-minutojn-antaÅ-la-dekdua vizioj – post kiam la vojo malfermiÄas por la plej radikalaj antaÅrimedoj. Do jes, tiuj Åtonblokoj en la Norda Maro estas bedaÅrindaj. Sed la kontraÅ-demokrata etoso kiu el tio montriÄas estas la vera 'Åtono de falpuÅiÄo'.
Sebastien Valkenberg estas filozofo kaj verkisto.
[i] http://www.greenpeace.nl/about/Actie/ havas jenan priskribon pri sia aktiveco: "Se interkonsiliÄo kaj premgrupoj ne havas rezulton, ni montras medio-krimegojn en agitado; por devigi entreprenojn preni seriozaj la dezirojn de iliaj klientoj; kaj por informi homojn kaj montri ke estas alternativoj."
[ii] Rijksmuseum (Regna muzeo) en Amsterdamo estas la plej grava muzeo de Nederlando.
[iii] wheel and deal = fari postkulisajn intertraktadojn
[iv] doomsday = juÄtago