fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
http://www.nrc.nl/handelsblad/van/2015/mei/02/waarom-europa-geen-messias-meer-moet-zijn-1491436
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Kial EÅropo ne plu estu mesio
NRC 2 majo 2015
Fare de Caroline de Gruyter
Dum jardekoj ni EÅropanoj havis simplan solvon por problemoj en malriĉaj landoj de Afriko aÅ Azio: ekonomia disvolviÄo. La ideo estis ke, se homoj havos iom pli da mono, ili venos pli proksime al civilizita vivo. Al demokratio, al pli bona instruado kaj gvidado, al intertraktado anstataÅ pafado.
Tial, EÅropaj landoj, aparte kaj pere de EU, investis multe en evoluhelpon. Sed tiu solvo, kiu por ni mem certatempe funkciis kiel bonfaro, kreas nun novajn problemojn, kiujn ni ne sufiĉe konsideris.
Rigardu la homojn kiuj ankaŠĉi-semajne ree estis kontrabandataj trans Mediteranean Maron. Iliaj ĉefaj landoj de origino estas Malio, Gambio, NiÄerio kaj Senegalo, diras landlimo-agentejo Frontex. Landoj de kiuj ĉiu havas diferencajn, seriozajn problemojn, sed neniu de la kvar estas kiel ‘Sirio’.
Kial tiom da civitanoj el tiuj landoj pagas po 5000 dolaroj aÅ pli por persono ironta al EÅropo tra la terura vojo, plena de ekspluatado, elĉerpiÄo kaj humiligo en Saharo, Libiaj arestejoj kaj kadukaj boatoj? Tial, ke ili posedas tiun monon, aÅ povas Äin avare kolekti. Tio estas nova. La problemaro de dronantoj en Mediteraneo estas fakte ankaÅ signo ke partoj de Afriko ekonomie pli bone fartas ol antaÅe.
Oni fojfoje diras ke la homkontrabando ekde Libio, kiu komenciÄis sub kolonelo Gaddafi, firme ekfloris kiam Francio kaj Britio detronigis lin. Ĥaoso sekvis. Milicioj nun konkurencas por potenco. Homkontrabando estas por ili grandega enspezfonto. Ĉi-ĉio veras. Sed estas ne nur afero de ofertado, ankaÅ de mendado. Nuntempe pli da homoj ol antaÅe pretas pagi por kontrabanda transportado.
La afero plirapidiÄis kiam Siriaj mezklasanoj alvenis en Libio kaj elspezis multe da mono por la transveturo. Oni ja povas pere de alpafado fari kontrabandboatojn likaj, kiel EU nun pripensas, sed tiel la mendado ne malkreskos.
Niaj najbaroj iÄas ĉiam pli cinikaj pri ni. Do ni iÄu malpli naivaj.
Se Äi rigardas orienten, EÅropo devas revizii same sian ekonomian civiliz-teorion. La ideo estis, ankaŠĉe tio, ke landoj kiuj ekonomie pli bone fartas, estas pli stabilaj landoj kun pli da respekto por okcidentaj civiliz-idealoj. AnkaÅ pri tio ni ofte estis erarintaj.
Balkanio estas brile la dua kontraband-itinero en EÅropon. En Ukrainio, ekonomia mesianismo venigis nin en konflikto kun Rusio. En Serbio kaj Moldavio, cinikaj elitoj akiris la potencon, kiuj uzas terminojn kiel ‘sendependa jurisdikcia povo’ aÅ ‘libera gazetaro’ nur se ili volas subvenciojn el Bruselo. Rumanio kaj Hungario gaje daÅrigas tiun ludon ene de EU. Ili siatempe membriÄis pro ekonomiaj Åancoj kaj struktur-fondusoj. Nun ili sabotas, de ene, EÅropajn decidojn se la Kremlo aÅ la mafio rekompencas ilin por tio.
En Foreign Affairs, Ivan Krastev kaj Mark Leonard skribas en artikolo titolita ‘Europe’s Shattered Dream of Order’ ke EÅropo, iam "ekologia sistemo kiu estis protektita kontraÅ la kruda realeco de la mondo", nuntempe por niaj najbaroj "iÄis tro progresema kaj aparta por sekvi". Komence, multaj najbaroj volis esti kiel ni. Nun, multaj havas ankoraÅ nur iom da respekto por EÅropo. Ilia nova prospero kaj la apogo de potencaj sponsoroj kiel Ĉinio kaj Rusio kreskigas tiun malestimon.
Ĉu EÅropo devas ĉesi sonÄi ke Äi povas transformi sian ĉirkaÅaĵon, kaj anstataÅe protekti sian propran civiliz-modelon, antaÅ ol tiu estas plie malfirmigata? La tragedio de dronantoj, la malsukcesa politiko pri najbarlandoj, la ruiniÄo ĉirkaÅ Ukrainio kaj la antaÅenmarÅo de la Äihadistoj sugestas tiel. Ni ne plu havas multajn afablajn najbarojn, kaj devas redifini niajn interesojn, iÄi malpli naivaj. La mondo ÅanÄiÄas. Nia rolo en Äi do ankaÅ.
Caroline De Gruyter estas korespondanto en Vieno kaj verkas ĉiusemajne kolumnon pri politiko kaj EÅropo.