fonto:
laNederlanda ĵurnaloVolkskrant
http://www.volkskrant.nl/dossier-de-nucleaire-ambities-van-iran/feest-in-teheran-na-akkoord-atoomprogramma-iran~a3943398/
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Teherano festas post akordo pri la Irana atomprogramo
En la stratoj de la Irana ĉefurbo Teherano hodiaŠekestis spontana popolfesto, tuj post kiam en la Svisa urbo Lausanne oni atingis interkonsenton pri la kadro por traktato kun Irano koncerne ties nuklean programon. Dekoj da miloj da homoj iris sur la stratojn kaj skandis sian dankon al la Irana gvidantaro.
Volkskrant 2 aprilo 2015 23:00 h
Redaktora ĉefartikolo
El la laÅtparoliloj de multaj aÅtoj sonis la kanto "Happy" de la Usona kantisto Pharrell Williams. MalgraÅ la striktaj moralaj leÄoj en Irano, multaj junaj viroj kaj virinoj dancis dum tiu kanto. LaÅ Teheranaj ĉeestintoj, la popolfesto blokis nombron da gravaj stratoj en la norda parto de la urbo.
Ses grandaj potencoj kaj Irano faris hodiaÅ gravan paÅon al interkonsento pri la Irana nuklea programo. Teherano draste reduktos sian nuklean kapablon, interÅanÄe kontraÅ forigo de la internaciaj sankcioj.
Usona prezidento Barack Obama hieraÅ vespere en mallonga televida alparolo menciis "historian interkonsenton" kun Irano, "fortikan kaj vivipovan aranÄon" kiu, se komplete plenumita, "preventos ke Irano akirus nuklean armilon". Li nomis tion "la plej bona opcio", certe pli bona ol milito.
Du tagojn post la finiÄo de la limdato, Usona Åtatsekretario John Kerry, lia Irana kolego Javad Zarif, kaj la supera reprezentanto de EU pri eksteraj aferoj, Federica Mogherini, prezentis surprize specifan kaj ampleksan paketon da interkonsentoj ("parametroj"); surprize pro la dubo, ekestinta kiam la limdato estis pasanta, pri la atingebleco de interkonsento.
Okcidentaj ministroj substrekis ke la konkurso ankoraÅ ne finiÄis; pri diversaj gravaj temoj - kaj granda nombro da teÄ¥nikaj detaloj - estu ankoraÅ intertraktate dum la venontaj tri monatoj. "Estas nenio subskribita," diris Obama. Se Irano tamen ankoraÅ barus al ni la vojon, "tiam ne venos akordo". La limdato por definitiva interkonsento estas 30 junio.
Unu el la plej gravaj disputpunktoj estos la rapideco je kiu la sankcioj kontraŠIrano estos suspenditaj aŠnuligitaj. La interkonsentoj pri tio estas multe pli malklaraj ol tiuj pri la riĉigo de uranio kaj la alikonstruado de reaktoroj por sole paca uzado.
La Usona kaj EÅropaj sankcioj estos "suspendataj" tuj kiam la nuklea agentejo de UN konstatos ke Irano estas farinta "ĉiujn gravajn paÅojn". Se Irano ne plenumos siajn devojn, la sankcioj tuj estos denove efikigitaj. Kerry diris ke la sankcioj estos suspendataj "en fazoj", sed en la listo de parametroj estis nenio revidebla pri tio. La interkonsentoj pri la nuklea programo estos registrataj por periodoj de 10 aÅ 15 jaroj.
Irano promesis malkonstrui du trionojn de siaj centrifugiloj, de la nunaj 19.000 al 6105; de tiuj nur 5060 taÅgas por la riĉigo de uranio. La provizoj de riĉigita uranio estos reduktitaj de 10.000 kilogramoj al 300 kilogramoj, maksimume riĉigitaj Äis 3,67 procentoj. Jen sufiĉege malpli ol kio necesus por fari bombon.
Riĉigo ankoraÅ sole okazos ĉe la fabriko en Natanz. Aliaj instalaĵoj estos malkonstruataj. La pezakvo–reaktoro en Arak estos alikonstruata tiele, ke plutonio ne plu povos esti produktata per Äi.
Obama ankoraÅ la saman tagon telefonis kun la Israela ĉefministro Benjamin Netanjahu, laÅ siaj propraj vortoj por konvinki lin ke la interkonsento kun Irano estas "pli bona ol milito en la Mez-Oriento" kaj la sola garantio por preventi ke Irano disvolvus nukleajn armilojn. Netanjahu antaÅe al la novaĵpublikigo sciigis per Twitter, ke ĉiu interkonsento devas la nukleajn eblecojn de Irano repuÅi, kaj haltigi terorismon kaj agreson de la lando.