fonto:
laNederlanda ĵurnaloTrouw
https://www.trouw.nl/opinie/de-plannen-van-de-italianen-bedreigen-de-stabiliteit-van-heel-de-eurozone-~a4405f3c/ kaj https://www.trouw.nl/home/nieuwe-regering-geeft-miljarden-extra-uit-en-dat-valt-goed-in-italie%7Ea23a3b20/
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
La planoj de la Italoj minacas la stabilecon de la tuta EÅro-zono
Trouw 21-23 majo 2018
Fare de Pauline Valkenet kaj Mirella Valloni
La ĉefa linio en la registara programo de la 'Kvin-Steloj-Movado'[i] kaj la 'Lega'[ii], resumiÄas jene: amuzaj aferoj por la homoj (escepte de enmigrantoj, kiuj devas timi elpelon). Venos speco de popola apogpagado, kaj la impostoj iros malsupren. Ĉi ĉio kostos multan monon kaj pliigos la Italan ÅtatÅuldon, sed tio Åajnas ne io pri kio la partioj daÅre faros al si zorgojn.
Jen malbona novaĵo por EÅropo, pro diversaj kialoj. Post la Francaj kaj Nederlandaj elektoj pasintjare, oni eble pensis en Bruselo ke ĉio estus pli bona ol oni atendis pri la populismo sur la kontinento, kaj la malstabiliga efiko kiun Äi kaÅzas. Pro la elektoj de Emmanuel Macron en Francio malprofite al Marine Le Pen, Åajnis eĉ refoje povi aperi nova elano en la EÅropa projekto, kun unuanima Franca-Germana akso.
Sed la elektorezulto en Germanio kaj la peniga formado-proceso tie (la populista AfD[iii] fariÄis la plej granda opozicia partio) jam ĵetis sablon en la maÅinon. Kaj nun kiam Italio, la tria ekonomio de la EÅro-zono kaj kunfondinto de la EÅropa Unio, komencas popolistan eksperimenton senegalan, la planoj por grandiozaj reformoj povas tute en la deponejon. La Italoj konsideras la buÄetajn regulojn, kiel tiuj nun ekzistas, verdire jam multe tro striktaj, tiel montriÄas almenaÅ el ties registaraj planoj.
Pli terure: se la gvidantoj de 'Kvin-Steloj' kaj 'Lega' kaj ilia marioneta ĉefministro Giuseppe Conte (se tiu hodiaÅ ricevos verdan lumon de la Itala prezidento) plene efektivigas siajn planojn, tiam minacas granda danÄero por la EÅro-zono kaj kun tio por la EÅropa projekto. Ĉar se la financaj merkatoj perdos sian fidon en la fidindeco de Romo, la Italoj devos pagadi pli por siaj Åtataj pruntoj kaj siaj deficitoj pliiÄos. Pro tio ke la Itala ekonomio – kvankam jam dum jaroj zorgobezonanto – estas ankoraÅ daÅre unu el la plej grandaj en EÅropo, tio subfosas la pozicion de la eÅro.
La Franca ministro de ekonomio, Bruno Le Maire, jam ĉi-semajnfine avertis pri tio: "Se la nova Itala registaro prenus la riskon de ne respekti la interkonsentojn pri la Åuldo, la deficito, sed ankaÅ pri la resanigo de la bankoj, tiam la stabileco de la tuta EÅro-zono estus minacata." Äœuste nun kiam la ekonomio fartas iom pli bone en EÅropo, kaj zorgbezonanta Grekio preskaÅ ree estas memstara: la risko de nova Itala registaro pri Åuldoj kaj deficito, misuzos nin.
"Ni estas konvinkitaj ke registaro de la 'Kvin-Steloj-Movado' kaj la 'Lega' povas ÅanÄi ĉi tiun landon," diras Mirella Valloni. "Ni ekspektas ekzemple ke la pensioj plialtiÄos. Mia edzo ricevas pension de 800 eÅroj monate, kaj mi ricevas nenion. Kiel ni povas tiel havi sufiĉe por niaj bezonoj? Estas humiliga peti vian infanon pagi vian luon. Ni esperas rekuperi nian dignon kun ĉi tiu registaro."
La 'Kvin-Steloj-Movado' kaj la 'Lega' ofte kritikis ne-elektitajn teÄ¥nokratojn kiuj en Italio enpotenciÄas, sed nun ili mem Åovas tian personon antaÅen: Giuseppe Conte[iv] estas juristo pri kiu la vasta plimulto de Italoj neniam aÅdis kaj por kiu ili neniam voĉdonis. Se la prezidento morgaÅ donos sian benon, ĉi tiu profesoro pri privata juro kondukos la novan dekstran-populistan registaron.
Conte estas kompromisa kandidato, tial ke Matteo Salvini kaj Luigi Di Maio ambaÅ ne volis ke la aliulo de la du fariÄus la mastro de la kabineto. Giuseppe Conte (54) devenas de la suda Apulio. Li studis jurisprudenco en Romo, kie li ankoraÅ daÅre loÄas kaj havas advokatan oficejon. Conte ankaÅ instruas ĉe la Universitato de Florenco kaj ĉe la prestiÄa LUISS-Universitato[v] en Romo.
Do ne estas manko de akademia sperto, sed ja de politika sperto – tiun li tute ne havas. Pluso estas ke li verÅajne bone parolas la Anglan, kio en Italio ne evidentas, ĉar li studis kelkan tempon en Usono. Conte diris, ke li ĉiam voĉdonis maldekstre antaÅ ol li fariÄis sorĉite de la 'Kvin-Steloj-Movado'.
Li estas de kolegoj precizigata kiel tre ekvilibra kaj modera persono.
[i] 'Kvin-Steloj-Movado' vidu: https://eo.wikipedia.org/wiki/MoVado_5_Steloj
[ii] 'Lega' vidu: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lega_Nord#
[iii] AfD vidu: https://eo.wikipedia.org/wiki/Alternativo_por_Germanio aÅ https://eo.mondediplo.com/article2233.html
[iv] Giuseppe Conte, vidu: http://www.bbc.com/news/world-europe-44223034
[v] LUISS-Universitato en Romo:
https://en.wikipedia.org/wiki/Libera_Universit%C3%A0_Internazionale_degli_Studi_Sociali_Guido_Carli