fonto:
laNederlanda ĵurnaloVolkskrant
https://www.volkskrant.nl/buitenland/-een-nieuw-begin-voor-europa-de-titel-van-de-europa-paragraaf-was-voor-sommige-eu-staten-even-slikken~a4556784/
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
‘Nova Komenco por EÅropo’
Nun kiam Germanio ordigas la proprajn aferojn, la rigardo iras de Berlino al la EU: la ambicio revenis.
Volkskrant 13 januaro 2018
Fare de Arie Elshout
'Nova Komenco por EÅropo'. Jen la krio kiu resonis vendrede frumatene en Berlino, kiam la Germana kanceliero Angela Merkel kaj social-demokrato Martin Schulz prezentis sian planon por nova Granda Koalicio. Por iuj EU-Åtatoj estis verÅajne ektimado kiam ili tuj post la vekiÄo aÅdis, kio la titolo de la EÅropo-paragrafo estis. Tiom multe da pretendo en tiom malmultaj vortoj. Ĉu tio ne estas peti por malfacilecoj?
La Germanaj kristan- kaj social-demokratoj volas, kune kun la Franca prezidento Emmanuel Macron, eklabori pri plifortigado de la eÅro-zono. Tiu travivis ekde 2009 pro Grekio serion da urÄaj kriz-situacioj, kiuj nur povis esti deturnataj per multa politika trapezo-laboro. Necesas strukturaj reformoj por "esti pli bone rezistkapabla kontraÅ la krizoj en la mondo", legeblas en la provizora koalicio-interkonsento kiun la partioj antaÅ marto volas pli detale esti ellaborintaj.
La CDU[i]/CSU[ii] kaj SPD[iii] estas por starigado de investa fonduso kaj por vastigado de la EÅropa MeÄ¥anismo de Stabileco (EMS) Äis EÅropa Mona Fonduso (EMF). Ĉi tio devas la eÅro-zonon daÅre stabiligi kaj fari Äin malpli krizema. Per la du planoj Merkel finfine unuafoje donas konkretan respondon pri la ambicia EÅropo-programo kiun Macron pasintan septembron klarigis. Ĉi tiu do parolis pri "bona novaĵo de la alia flanko de la Rejno".
Sed li akiras ne ĉion, kion li deziras. Li ankaÅ rekomendas ke la eÅro-zono ekhavos propran ministron de Financoj, buÄeton kaj parlamenton. Tiuj proponoj estas ne en la koalicio-projekto de Merkel kaj Schulz. Ĉi tio okazas ĉar la Germanaj impostpagantoj malkonfidas la Francajn planojn kiel malsinceran provon ekirigi transdonon de kapitalo, de la riĉa nordo al la malfortaj eÅro-landoj en la sudo. Tiu timo pri nobligita poÅ-Åtelist-operacio ankaÅ vivas en Nederlando kaj aliaj membroÅtatoj.
Akra pri tio estis, ĉe la EÅropa pinto en decembro, la Nederlanda ĉefministro Rutte. Se eÅro-landoj estas malfortaj, ili mem devas fari ion pri tio, finfine efektivigante la ekonomiajn reformojn kiuj jam estis interkonsentitaj dum la pintkunveno de Maastricht en 1991. La planoj por investa fonduso kaj EMF estas por Nederlando ne la plej grandaj Åtonoj de falpuÅiÄo.
Merkel kaj Schulz emfazis, ke EÅropo devas iri pluen kaj preni sian sorton pli en la propran manon, konsidere la okazaĵojn sub Trump en Usono, la ekprosperon de Ĉinio, kaj la minacon de Rusio. Kaj renovigo de la EU povas nur sukcesi ‘se Germanio kaj Francio kunlaboras plenforte’.
La akso-Berlino-Parizo
Äœi estas la renesanco de Germana-Franca kunlaborado, kiu jam pasintjare komencis akiri staturon. Inter aliaj ĉe la lanĉado de kio povus iÄi serioza defenda piliero sub la nomo Pesco[iv]. Äœi rememorigas pri antaÅaj tempoj en kiuj la Franca-Germana motoro plenumis nemalhaveblan pioniran rolon. Sed tio estis en tempo kun signife malpli membroÅtatoj. Nun la EU enhavas 28 landojn. La ludo fariÄis pli kompleksa.
Precipe Schulz estas ne impresata pri tio. La iama prezidanto de la EÅropa Parlamento alcelas iun "UnuiÄintaj Nacioj de EÅropo", kaj ĉiu kiu tion ne volas, povas forlasi la EU-on. Ne mirigus ke la slogano 'Nova Komenco por EÅropo' devenas de li. Eble tio indignigis kelkajn landojn kiam ili aÅdis aÅ legis Äin. Ho! en Berlino nova komenco por EÅropo estas dekretata – ĉu ni ankaÅ havas ankoraÅ ion por diri pri tio?
Merkel malpli uzas grandajn vortojn, kaj staras plie en la postmilita Germana tradicio por provi respekti la interesojn de la pli malgrandaj membroÅtatoj. Åœiaj pliaj intertraktadoj kun Schulz estos pro tio daÅre interesaj, same kiel ankaÅ tiuj kun Macron kaj aliaj gvidantoj kiel ĉefministro Rutte de Nederlando.
"Jen kion politiko povas fari." Dum la prezento de la projekto de ebla koalicio inter la CDU, CSU kaj SPD, tio estis la plej okulfrapa deklaro. Post la plej longa kaj plej peniga Germana kabinetformado ekde 1949, la Germanoj solvis la problemon, tiel aspektas: preskaŠNederlanda poldero-kompromiso. Sed kiom stabila estas tiu ĉi konstruo?
Post la Germanaj elektoj, superregis ne senpezigo en la EÅropaj ĉefurboj – neniu dubis pri la venko de Merkel – sed ja Äojo ke Åi restas federacia kanceliero. 'Angela' estas por Åiaj EÅropaj kolegoj la nestoro de la EU-pintoj, la stabila potencfaktoro. Por la estonto de la EU, estas kion la nova Franca prezidento Macron transdonas tamen pli grava ol la kvara elekto-venko de Merkel.
La unuaj formadoprovoj en Berlino disvolviÄis viskoze. Angela Merkel (CDU) devis ne nur provi kunigi la diverÄajn ideojn de Verduloj kaj FDP[v], Åi ankaÅ luktis kun la dekstraj rezistadantoj de la Bavara CSU.
Post la malsukcesa Jamajko-eksperimento, aferoj ree iris "normale" inter la CDU kaj SPD, la du perdantoj de la Germanaj elektoj. Tamen, la SPD-gvidanto Schulz devas atenti pri rezisto en sia propra partio.
Kio Åajnis esti nepensebla, tamen okazis. Martin Schulz (SPD) alÅoviÄis ĉe Angela Merkel (CDU), por atingi la Grandan Koalicion. Ne estis simpla: ambaÅ politikistoj povas perdi multe.
[i] CDU = Kristan-Demokrata Unio de Germanio (al kiu Merkel apartenas)
[ii] CSU = Kristan-Sociala Unio (konservativa partio en la germana federacia lando Bavario)
[iii] SPD = Socialdemokratia Partio de Germanio (granda socialista politika partio)
[iv] Pesco = subaro de EU-membroÅtatoj kiuj rajtigus por siaj armetrupoj establi
permanentan strukturitan kunlaboron; vidu ankaÅ:
https://epo.wikitrans.net/Military_of_the_European_Union
[v] FDP = Liberala Demokrata Partio en Germanio