Nederlandlingvaj   ĵurnal-artikoloj

tradukitaj en Esperanton
fare de Toon Witkam


fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/11/22/dit-moment-vraagt-om-meer-samenwerking-5396446-a1532894
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam

La nuna momento postulas pli da kunlaboro

Sekureco estas ne mem-evidenta, asertas Bert Koenders, la Nederlanda ministro pri Eksterlandaj Aferoj. EÅ­ropo devas kunlabori pli multe, ankaÅ­ sur la tereno de defendo.

NRC 22 novembro 2016

 

Fare de  Bert Koenders

 

Nederlando estas privilegiita lando, sekure ĉirkaŭita de ringo de stabilaj, prosperaj Eŭropaj ŝtatoj. Sed nia sekureco estas ne mem-evidenteco. Geopolitiko ne preterpasas nian pordon. Ni plurfoje krude rimarkis tion, dum nia historio. En 1672 (la katastrofa jaro), en 1795 (la fino de la Respubliko), en 1940 (la Germana invado). Tio estis jaroj, en kiuj evidentiĝis ke ni estis ne sufiĉe investintaj en nia sekureco, defendo, diplomatio kaj aliancoj.

Mi ne ekskludas ke ni nun ree troviĝas en tia momento de renversiĝo, je kiu la estonto de nia socio denove estas redefinata. Ĉar kvankam ekonomie ni neniam antaŭe fartis tiel bone, nia lando trapasas nombron da sistemkrizoj, kiuj postulas novan socian kontrakton: pli frua maljuniĝo, kreskanta malegaleco, peniga integriĝo de novvenintoj, klimatkrizo, malpleniĝanta gasveziko.

Krom tio, nia ĉirkaÅ­ejo donas al ni malmulte da ripozo. Agitiĝas ĉe la EÅ­ropa ekstera landlimo. Migrado elprovas nian solidarecon. La tutmonda ekonomia fokuso forŝoviĝas al Azio, kie Rusio, Turkio kaj Irano montras novan memfidon. La limo inter milito kaj paco malklariĝas  –  pensu pri cyberspace. Internacia terorismo kaj ĝihadismo kaÅ­zis akran mordon en nia sento de sekureco.

 

Je tiu fono, voĉdonantoj serĉas la danĝerbremson. Diseriĝas subteno por la sistemoj kiuj post la Dua Mondmilito zorgis pri nia sekureco, stabileco kaj prospero: NATO, EU, OSCE[i], WTO[ii] kaj UN. La Britoj eliras el la EÅ­ropa Unio, kaj en la Blanka Domo de Vaŝingtono post nelonge sidos prezidento kies moto estas: ‘America First’.

Äœuste en tiu ĉi momento de renversiĝo ni daÅ­rigu konstrui pontojn. Inter elitisma kosmopolitismo kaj protektisma naciismo. Inter prevento kaj subpremo. Inter realismo kaj idealismo. Inter hejmlande kaj eksterlande. Unu afero estas certa: neniu lando povas fari tion sole  –  la defioj estas tro kompleksaj por tio.

Sed devus ja alimaniere. Ekzemple pere de EÅ­ropa kunlaborado. Tiu dum la pasintaj jardekoj ĉefe alprenis la formon de leĝdona maŝino por la interna merkato. Sed tiu leĝdon-maŝino ne plu kontentigas en la nuna scenaro. EÅ­ropo bezonas denove reinventi sin mem  –  kaj rapide. Ni EÅ­ropanoj devas stari firme sur la tero, en la malbona ekstera mondo de 2016. La necerteco pri la nova Usona gvidanteco fortikigas min pri la konvinko: sur kelkaj terenoj, EÅ­ropo devas  – sub gvidado de Germanio –  kuraĝi fari paŝojn al pli, ne malpli kunlaboradon, certe sur la tereno de sekureco.

Tio signifas: firme investi en vere komunan eksterlandan strategion, sur la terenoj de azilo, defendo, evoluhelpo kaj honesta komerco. Ni devas la Eŭropan Komunan Sekureco- kaj Defendo-strategion plue plifortigi: daŭrigi ekzemple la specialigadon de taskoj por niaj militfortoj. La ministroj pri Eksterlandaj Aferoj kaj Defendo ĉi-monate decidis pri tio.

Ni devas fari tion laŭeble plejmulte kun niaj Britaj amikoj. Ĉar ĉu Brexit aŭ ne, ni bezonas ankri la UK[iii]-on en nia Eŭropa sekurec-politika kunlaborado. Britio restas ankoraŭ parto de nia Eŭropa komunumo de valoroj. Tie kuŝas nia plej granda forto: en homaj rajtoj, libereco kaj demokratio. Strategia agado surbaze de tiuj valoroj: jen kion la nuna momento de renversiĝo demandas de ni.

 

Apogi niajn valorojn enlande kaj eksterlande: tio eldevigas respekton, ankaÅ­ se la kontraÅ­partio pripensas ĝin malsame. Tio signifas:  firmteni homajn rajtojn kiel vere altvalorajn  –  ĝuste nun kiam estas tiom da malsukceso devenanta el aÅ­tokrataj reĝimoj. Apliki striktan kondutmanieron por armil-eksporto. Malavare daÅ­rigi apogon al la meza parto de la socio, kaj ankaÅ­ al la junularo. Respektigi la humanitaran militan juron, speciale nun kiam tiu estas malpli respektata en landoj kiel Sirio kaj Jemeno.

Pragmata eksterlanda politiko ne ekskludas principojn kaj idealojn. KontraÅ­e, realismo kaj idealismo estas flankoj de la sama medalo. Neniu efikeco sen legitimeco. En tempo de aÅ­tokratio, nov-naciismo kaj terorisma minaco, ni devas kuraĝi fidi al valoroj kiuj alvokas homojn ĝis fore ekster EÅ­ropo. Tio estas ankaÅ­ grava por nia rilato kun Rusio  –  la alia geopolitika giganto kiun ni en internacia kunteksto devas realisme renkonti, kun la mano etendita por dialogo (OSCE), la pugno por sankcioj (EU) kaj la muskolfasko por fortimigado (NATO).

 

 

AnkaÅ­ kun Usono ni trovu la vojon al konstruktiva kunlaboro

 

La kurso de Usono restas por ni vivesenca. Ankaŭ ĉe la nova Usona registaro, ni devas trovi la vojon al konstruktiva kunlaborado, kaj jam nun anticipi pri tio. En NATO, sed ankaŭ en aliaj internaciaj organizoj. Ĉar la tuta sistemo de multflanka institucioj estus eble ne perfekta, sed se ni hodiaŭ nuligus ĝin, ni devus denove establi ĝin morgaŭ.

Tio certe validas por la UN. Sekureco estas daÅ­rigebla nur se ni larĝe plenigas ĝin  –  tie la popoloj-organizo havas decidigan rolon. Pere de reformado. Pere de ektemigado pri preventado kaj de-radikaligado. Pere de donado de larĝaj mandatoj al pacmisioj. Pere de funda kaj longtempa investado en la fondado de institucioj, migrad-regado, klimato kaj disvolvado  –  certe ankaÅ­ ĉe la suda bordo de la Mediteraneo. Estos tasko de longa daÅ­ro, kiu postulas investadon. Plifortigo de nia[iv] propra diplomatia reto, en la cirklo de nestabileco ĉirkaÅ­ EÅ­ropo, apartenas al tio.

Simpla recepto ne ekzistas. Naciaj solvoj por sekureco ne plu sufiĉas. Se ni en Eŭropo ne rapide lernos kiel ni povas eksporti stabilecon, tiam ni importos nestabilecon el la landoj ĉirkaŭ ni. Konstruktiva kunlaboro do necesas. Tie kuŝas por Nederlando kaj Eŭropo la sola vojo al sekura estonteco en necerta mondo.

 

 

Bert Koenders  estas en Nederlando ministro pri Eksterlandaj Aferoj. Tiu ĉi artikolo estas bazita sur prelego kiun li faris la 17-an de novembro 2016 en la universitato de la Nederlanda urbo Leiden.

 

 

[i] OSCE (Organization for Security and Co-operation in Europe) = Organizo por Sekureco kaj Kunlaboro en Eŭropo (OSKE), kiu konsistas el 57 ŝtatoj de Eŭropo, Centra Azio kaj Norda Ameriko

[ii] WTO (World Trade Organization) = Monda Organizo pri Komerco (MOK)

[iii] UK (United Kingdom) = Britio

[iv] ‘nia’ kaj ‘ni’ en tiu ĉi kunteksto signifas ‘Nederlanda’ kaj ‘Nederlando’

 

 

 

Ĉiuj artikoloj   |  




©marto 2024 Toon Witkam | Powered by RosyGrass