fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/29/eu-duikt-bij-klimaatverdrag-4488315-a1523945
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
EU kaÅriÄas ĉe Klimato-traktato
NRC 29 septembro 2016
Responde al Brexit kaj anti-EU[i]-sento inter EÅropaj voĉdonantoj, Bruselo serĉadas sencon: novajn EÅropajn projektojn kiuj unuvide ilustras la utilon de EÅropa kunlaborado. Prefere simplaj temoj, kiuj tuj respondas la demandon: what’s in it for me? Tiaĵo kiel pli malmultekoste telefoni eksterlanden, sed tiam kelkajn mezurojn pli granda.
Haltigu serĉadon. Por komenci, la EÅropa Unio povus ratifiki la UN[ii]-klimato-traktaton de Parizo. La traktato estas, en epoko de kreskanta naciismo, forta signo ke internacia interkonsiliÄo povas certe alporti rezultaton. KlimatÅanÄo estas zorgo por multoj; jam delonge ne plu ekskluziva hobio de sciencistoj kaj verdistoj. Subskribo de la interkonsento estas ne nur sencohava, sed ankaÅ relative simpla maniero por montri decidemon.
EÅropo, dum jaroj antaÅiranto en la klimato-debato, riskas en la fina fazo de ‘Parizo’ Äene malantaÅiÄi. La interkonsentoj, faritaj en Francio por malpliiÄo de forcejaj gasoj, ekvalidos kiam 55 landoj estos ratifikintaj la traktaton kaj krom tio 55 procentoj de la gaseligo estos enmetitaj en la interkonsento.
Post kiam antaÅe ĉef-malpurigantoj Ĉinio kaj Usono estis ratifikintaj, venis lastsemajne dum la UN-jarkunveno en Novjorko unu post la alia registarestro fiere proklami ke ratifiko estis fakto: Brazilo, Honduro, Namibio – 31 landoj entute.
Tial Äenerala Åekretario Ban Ki-moon, en la ombro de la rapide eskaladanta konflikto en Sirio, havis almenaÅ unu bonan novaĵmomenton. Li fiere raportis ke estas ratifikintaj jam sesdek landoj, kiuj komune respondecas pri 47,5 procentoj de la forcejaj gasoj. Jen pli rapide ol atendita, kaj ĉe intertempe nur 7,5 procentoj plenumendaj, estas Åanco ke la traktato ekvalidos ankoraŠĉi-jare.
Kaj la EU? EÅropo ne povas teni paÅon kun la ratifik-rapidecon. La EU-membroÅtatoj estas traktat-partneroj, kaj la EU mem ankaÅ. Ratifiko do devas trairi la EÅropan Parlamenton, la EÅropan Komisionon, la EÅropan Konsilion kaj ankaÅ la 28 membroÅtatojn. Pro tio, en Bruselo oni nun konsideras rapide solvi la EU-ratifikon kaj ne atendi naciajn ratifikojn, kiuj tiam sekvos poste. Tio signifas tempoÅparon, sed kontraÅas la EU-intencon doni al naciaj parlamentoj pli da decidpovo. La EU, respondeca por 12,1 procentoj de la gaseligo, povas puÅi la interkonsenton trans la sojlo. Se tio ne sukcesas, tiam la klimato ankaÅ ja estos savita, sed EÅropo estas hontigita. Estas ne klarigebla ke – kiam la tuta mondo ankoraŠĉi-jare la klimaton ‘savas’ – la EU estas okupanta kun si mem. Inverse, ratifiko povas klarigi ke la EU gravas.
[i] EU = EÅropa Unio
[ii] UN = UnuiÄintaj Nacioj