Nederlandlingvaj   ĵurnal-artikoloj

tradukitaj en Esperanton
fare de Toon Witkam


fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/14/iedereen-arm-is-dat-wat-jullie-willen-4283665-a1521421 (en la papera NRC-versio, la titolo kaj subtitolo diferencas de la reta versio)
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam

Nova kolapso de la tutmonda ekonomio? Sufiĉe da signaloj !

Bedaŭrinde, politikistoj gajnas voĉdonojn kun kontraŭ-tutmondiĝa sono, bedaŭras Martin Wolf. Tio ne estas sen danĝero.

NRC 14 septembro 2016

 

Fare de  Martin Wolf

 

Kresko. Ekde la Industria Revolucio tiu estas sankta por ekonomikistoj. Ju pli da produktado, ju pli da pli komerco, des pli bone. Kaj tio tute ne ĉiam rilatas kun avideco. Se la kresko malpliiĝas, nur tiam ni vere devus fari al ni zorgojn. Tiam la bonfarto de milionoj estas riskata. Alarmo kiu sonas en lastatempo analizo de la Peterson Institute for International Economics havas "stagnadon" en ĝi kiel kodovorton. Stagnado ekde 2008, kiam la krizo erupciis. Ok-jara periodo, kaj tial la plej longa stagnado ekde la Dua Mondmilito.

Pli konkrete: en 2007 la landlimojn-transiranta kapitaltrafiko atingis ankoraŭ la pinton de 57 procentoj de la monda produktado, en 2015 tio falis al 36 procentoj. La impeto al plua ekonomia integriĝo forvelkas, kaj tial ankaŭ la stimula forto funde de nia prospero.


Estas ne la unua fojo ke la tutmondiĝo falas en sakstraton. La Unua Mondmilito, sekvita de la krizo en la tridekaj jaroj, haltigis la tutmondiĝon de la industriigitaj imperioj. Restarigo de la monda ekonomio iĝis poste la ĉefa celo de la Usona politiko, bazita sur kunlaborado inter suverenaj ŝtatoj sub gvidado de internaciaj institucioj.

Sed rigardu la Usonon de hodiaŭ! Donald Trump estas senkompare la plej protektisma prezidentkandidato ekde la tridekaj jaroj. Li ofte senkreditigas tutmondajn instituciojn. Kaj kio se li efektive ekloĝos en la Blanka Domo? Tiam la Usono cedas unun el la bazangulaj ŝtonoj de la postmilita Usona politiko. Trump malbonfaros la liberaligon de la komerco. Li ne estas sola pri tio, li sekvas politikan tendencon. La nombro da protektismaj aranĝoj ja jam firme pliiĝis, ekde la komenco de la krizo. Tiel ankaŭ la nombro da landoj regataj de ksenofobiaj sentoj. Ĉio ĉi elportas la internacian komercon en malglatan veteron.

Ĉu tutmondiĝ-favorantoj estos sekuraj ĉe Hillary Clinton? Tio estas tre malcerta. Iam ŝi estis favoranto de la Trans-Pacific Partnership (TPP, inter i.a. Usono, Aŭstralio, Singapuro, Malajzio), sed nun ŝi kontraŭbatalas tiun liberkomerc-traktaton. Ankaŭ la trans-Atlantika varianto, TTIP[i], tutmonde renkontas abomenon. La Daŭho[ii]-rondo, multpartia intertraktado de la Monda Komerca Organizo, estas intertempe mortonta. La Okcidento do ne plu estas tute pozitiva pri internacia komerco.


Ni do sufiĉe serioze konsideru novan ruiniĝon de la tutmonda ekonomio. Signaloj sufiĉas. La landoj kun la plej altaj enspezoj efektivigas malbone, la malegaleco kreskas kaj la internacia potenc-ekvilibro ŝanĝas. Kio okazus se teritoriaj pretendoj pri la Sud-Ĉina Maro eskaladas en konflikto ĉe kiu la Usono iĝas envolvata? Ne nur militiste, sed ankaŭ ekonomie estus tio katastrofo, pro la Usona dependeco de Ĉinio.

 


Ĉu estas vere tiel grava se la tutmondiĝo iom malpliiĝas? Jes, ĉar tio dum la pasintaj jardekoj fortike revenigis la tutmondan malegalecon de familiaj enspezoj. Kaj inter 1980 kaj 2015, la mezuma tutmonda reala enspezo kreskis je 120 procentoj. Tiel rigardata, tutmondiĝo estas vivesenca. Se ni unu la alian ĉirkaŭbaras, ni ankaŭ faligas unu la alian en malriĉecon.


Kelke da kritiko pri tutmondiĝo estas prava, se vi rigardas la konduton de multnaciaj entreprenoj kaj potencoj. La fruktojn povus esti distribuintaj pli honeste. Oni ankaŭ oni preterlasis malseverigi la konsekvencojn por tiuj, kiuj spertas malprofitojn pro la ekonomia dinamismo. La estonto de tutmondiĝo tial troviĝos en pli bona, pli justa regado. Ĉu tio vere venos? Mi ne estas optimisma pri tio.

 

 

 

Martin Wolf estas ekonomia komentisto ĉe la Financial Times. Lia NRC-artikolo estas mallongigita, adaptita kaj tradukita versio de lia originala Anglalingva opini-artikolo.

 

 

 

[i] TTIP = Transatlantic Trade & Investment Partnership

[ii] DaÅ­ho =  la ĉefurbo de Kataro

Ĉiuj artikoloj   |  




©marto 2024 Toon Witkam | Powered by RosyGrass